میان بستن
لغت‌نامه دهخدا
میان بستن . [ ب َ ت َ ] (مص مرکب ) بستن کمر. کمربند بر کمر بستن . بستن بند کمر بر میان تن . استوار کردن بند بر کمر به قصد تنگ وچسبان گشتن جامه بر تن یا چابکی و آمادگی بیشتر یافتن در برآوردن مهمی چنانکه نبردی را یا زورآزمایی را. مجازاً، آماده شدن . سخت پی کاری بودن :
سپهدارپیران میان را ببست
یکی باره ٔ تیزتگ برنشست .
چو نیمی ز تیره شب اندر گذشت .
سپهدارجنگی میان را ببست .
چو بد گردیه با سلیح گران
میان بسته بر سان جنگ آوران .
این کار را میان بستم و هم امروز گرد آن برآیم . (تاریخ بیهقی ). فضل ربیع که حاجب بزرگ بود میان بسته بود تعصب آل برمک را. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 424). میان بسته اند تا به هیچ حال فعلی نیفتد... (تاریخ بیهقی ).
فتح را نام اوست فتح بزرگ
به مثالش خیال بسته میان .
سرفرازد چو نیزه هر مردی
که میان جنگ را چو نیزه ببست .
دهر ار میان به خدمت من بست همچو نی
شاید که من زخوش سخنی رشک شکرم .
صد جان به میانجی نه یاری بمیان آور
کاقبال میان بندد چون یار پدید آید.
وز آنجا برون شد به عزم درست
به فرمان ایزد میان بست چست .
چو سالار جهان چشم از جهان بست
به سالاری ترا باید میان بست .
به صد جهد از میان سلطان جان رست
ولیک آنگه که خدمت را میان بست .
کنون که رفتی و پرسیدیش که چون افتاد
میان ببند چو مردان بگیر دم خرش .
میان بست و بی اختیارش بدوش
درآورد و خلقی بر او عام جوش .
میان بست مسکین و شد بر درخت
وز آنجا به گردن درافتاد سخت .
برهمن درقیامت نیز خواهد خدمت بت کرد
ز بس در ساعت سنگینی او را من میان بستم .
آن شوخ به قتل من دلخسته میان بست
در مرثیه ام معنی باریک توان بست .
سپهدارپیران میان را ببست
یکی باره ٔ تیزتگ برنشست .
فردوسی .
چو نیمی ز تیره شب اندر گذشت .
سپهدارجنگی میان را ببست .
فردوسی .
چو بد گردیه با سلیح گران
میان بسته بر سان جنگ آوران .
فردوسی .
این کار را میان بستم و هم امروز گرد آن برآیم . (تاریخ بیهقی ). فضل ربیع که حاجب بزرگ بود میان بسته بود تعصب آل برمک را. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 424). میان بسته اند تا به هیچ حال فعلی نیفتد... (تاریخ بیهقی ).
فتح را نام اوست فتح بزرگ
به مثالش خیال بسته میان .
ناصرخسرو.
سرفرازد چو نیزه هر مردی
که میان جنگ را چو نیزه ببست .
مسعودسعد.
دهر ار میان به خدمت من بست همچو نی
شاید که من زخوش سخنی رشک شکرم .
مجیر بیلقانی .
صد جان به میانجی نه یاری بمیان آور
کاقبال میان بندد چون یار پدید آید.
خاقانی .
وز آنجا برون شد به عزم درست
به فرمان ایزد میان بست چست .
نظامی .
چو سالار جهان چشم از جهان بست
به سالاری ترا باید میان بست .
نظامی .
به صد جهد از میان سلطان جان رست
ولیک آنگه که خدمت را میان بست .
نظامی .
کنون که رفتی و پرسیدیش که چون افتاد
میان ببند چو مردان بگیر دم خرش .
سعدی (گلستان ).
میان بست و بی اختیارش بدوش
درآورد و خلقی بر او عام جوش .
سعدی (بوستان ).
میان بست مسکین و شد بر درخت
وز آنجا به گردن درافتاد سخت .
سعدی (بوستان ).
برهمن درقیامت نیز خواهد خدمت بت کرد
ز بس در ساعت سنگینی او را من میان بستم .
محمدقلی سلیم .
آن شوخ به قتل من دلخسته میان بست
در مرثیه ام معنی باریک توان بست .
ملاطاهر غنی (از آنندراج ).
