ناخدای شیرازی

ناخدای شیرازی . [ خ ُ ی ِ ] (اِخ ) میرزامحمد حسین شیرازی از شاعران قرن سیزدهم هجری است . وی به سفارت از طرف دولت ایران به بنگاله ٔ هند رفت . در زمان تألیف تذکره ٔ صبح گلشن در کلکته به شغل تجارت مشغول بوده است ، صاحب تذکره ٔ مزبور آرد: «بعض سخنوران عجم را دیده و مدتی با قاآنی و وصال مواصلت گزیده ، الی الآن از انواع شعر او را اتفاق نظم پنجاه هزار بیت افتاده » و صاحب ریحانة الادب آرد: «از آثار قلمی او کتاب انیس العارفین است و آن مثنوی فارسی است که در سال هزار و دویست و نود و پنجم هجرت نظم کرده . و این کتاب در لکهنو چاپ [ شده ] و حاوی حکایات نافعه ٔ بسیاری از فتحعلی شاه قاجار است . سال وفاتش به دست نیامد» . اینک نمونه ای از اشعار او به نقل از تذکره ٔ صبح گلشن :
چون موج بحر عصیان طغیان کند ز هر سو
در کشتی می افکن ساقی تو ناخدا را.

#

سحر از در تحیر بسرای دوست رفتم
به یک آستانه دیدم سر رند و پارسا را.

#

مگر مینای ساقی گشت خالی
که از صهبای غم سرشارم امشب .

#

مراچو خانه بهشت است و یار حور بهشت
چه حاجتم به تماشای باغ و دامن کشت ؟

#

بکوی عشق کس محرم نباشد
در آن ره همرهی جز غم نباشد.