نگاه
لغت‌نامه دهخدا
نگاه . [ ن ِ ] (اِ) نظر. دید. دیدار. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین ). نگریست . مشاهده . ملاحظه . (ناظم الاطباء). نظاره . نظره . نگه . اسم است از نگریستن مانند نگرش . (یادداشت مؤلف ) :
کشیده رده ایستاده سپاه
به روی سپهدارشان بد نگاه .
بتی که چشم من از هر نگاه چهره ٔ او
نگارخانه شد ارچه پدید نیست نگار.
رای و اندیشه بدو کرد و بدو داشت نگاه
زآنکه دانست که رائی است مراو را محکم .
کی دلت تاب نگاهی دارد
آفت آینه ها آمده ای .
ای آفتاب روشن و ای سایه ٔ همای
ما را نگاهی از تو تمام است اگر کنی .
کز این زمره ٔ خلق در بارگاه
نمی باشدت جز در اینان نگاه .
هجوم شوق تماشا و تیغ شرم ببین
که دامنش ز نگاه چکیده لبریز است .
دیوانه ٔ زنجیر نگاه تو نگشته ست
دیوانه که دارند به زنجیر نگاهش .
بر شعله ٔ نگاه نکردیم جان سپند
دل سوخت بر تحمل ما اضطراب ما.
می نخورده ست غالباً هرگز
آنکه گفته ست می نگاهش را.
نیم کش کرد چنان تیغ نگاهی که ز بیم
شوق دست نظر از دامن پاکش برداشت .
هر سینه ای که پاک شد از خار آرزو
میدان تیغبازی برق نگاه اوست .
آهو نتواند ز سر تیر تو جستن
دل چون جهد از تیر نگاهی که تو داری .
جز چشم سیاهش که فرنگی است نگاهش
در دیده که دیده ست که بتخانه زند موج .
به هر سو پیش پیشم می دود گرد تمنایت
چو طومار نگاهم غیر حیرت نیست عنوانی .
بالیده سنبل شوق از پیچ و تاب آهم
بوی بهار حیرت دارد گل نگاهم .
چنان به دیدن رخساره ٔ تو مشتاقم
که نامه را به حریر نگاه می پیچم .
یاد زنار نگاهی کردم
اشک تسبیح سلیمانی بود.
|| توجه . عنایت . (فرهنگ فارسی معین ). رجوع به نگاه کردن شود. || حراست . پاسبانی . حفاظت . نگهبانی . (ناظم الاطباء). رجوع به نگاه داری و نگاه داشتن شود.
کشیده رده ایستاده سپاه
به روی سپهدارشان بد نگاه .
فردوسی .
بتی که چشم من از هر نگاه چهره ٔ او
نگارخانه شد ارچه پدید نیست نگار.
فرخی .
رای و اندیشه بدو کرد و بدو داشت نگاه
زآنکه دانست که رائی است مراو را محکم .
فرخی .
کی دلت تاب نگاهی دارد
آفت آینه ها آمده ای .
خاقانی .
ای آفتاب روشن و ای سایه ٔ همای
ما را نگاهی از تو تمام است اگر کنی .
سعدی .
کز این زمره ٔ خلق در بارگاه
نمی باشدت جز در اینان نگاه .
سعدی .
هجوم شوق تماشا و تیغ شرم ببین
که دامنش ز نگاه چکیده لبریز است .
عرفی (از آنندراج ).
دیوانه ٔ زنجیر نگاه تو نگشته ست
دیوانه که دارند به زنجیر نگاهش .
ظهوری (از آنندراج ).
بر شعله ٔ نگاه نکردیم جان سپند
دل سوخت بر تحمل ما اضطراب ما.
ظهوری (از آنندراج ).
می نخورده ست غالباً هرگز
آنکه گفته ست می نگاهش را.
ظهوری (از آنندراج ).
نیم کش کرد چنان تیغ نگاهی که ز بیم
شوق دست نظر از دامن پاکش برداشت .
طالب (از آنندراج ).
هر سینه ای که پاک شد از خار آرزو
میدان تیغبازی برق نگاه اوست .
صائب (از آنندراج ).
آهو نتواند ز سر تیر تو جستن
دل چون جهد از تیر نگاهی که تو داری .
صائب (از آنندراج ).
جز چشم سیاهش که فرنگی است نگاهش
در دیده که دیده ست که بتخانه زند موج .
صائب (از آنندراج ).
به هر سو پیش پیشم می دود گرد تمنایت
چو طومار نگاهم غیر حیرت نیست عنوانی .
بیدل (از آنندراج ).
بالیده سنبل شوق از پیچ و تاب آهم
بوی بهار حیرت دارد گل نگاهم .
بیدل (از آنندراج ).
چنان به دیدن رخساره ٔ تو مشتاقم
که نامه را به حریر نگاه می پیچم .
شوکت (از آنندراج ).
یاد زنار نگاهی کردم
اشک تسبیح سلیمانی بود.
سراج المحققین (از آنندراج ).
|| توجه . عنایت . (فرهنگ فارسی معین ). رجوع به نگاه کردن شود. || حراست . پاسبانی . حفاظت . نگهبانی . (ناظم الاطباء). رجوع به نگاه داری و نگاه داشتن شود.
