نیچه

نیچه . [ چ ِ ] (اِخ ) فریدریش ویلهلم . از فلاسفه ٔ قرن نوزدهم آلمان است . به سال 1844 م . در «روکن » از ولایات ساکس در خانواده ای مذهبی به دنیا آمد و به سال 1900 در شهر «وایمار» درگذشت . پدر و اجدادش کشیش و از متعصبان پرتستان بودند. در آغاز جوانی به شاعری پرداخت ، پس از مدتی معلمی و دانشجوئی به استادی فلسفه در دانشگاه «بال » منصوب گشت . مزاجی علیل و عمری پر از بیماری و رنج داشت و یازده سال آخر عمرش در جنون گذشت . خواهرش به پرستاری و گردآوری آثار او پرداخت و ضمن تألیف و تنظیم آثار پراکنده ٔ وی به عقیده ٔ گروهی از محققان در نوشته های وی دخل و تصرفهائی کرد. دو کتاب «چنین گفت زردشت » و «خواست توانائی » از اهم آثار اوست . به عقیده ٔ نیچه غایت وجود پیدایش «مرد برتر» است . بنابراین ، شخص باید هر چه بیشتر توانا شود و از تمایلات و تقاضاهای نفس برخوردار گردد. بحث درحقیقت وجود بیهوده است ، باید کسب قدرت کرد و از جهان به حد اکثر متمتع گشت و برای رسیدن بدین مقصود به هر عامل و وسیله ای توسل جست . برابری مردم سخنی باطل است و منافی پیشرفت بشر است . اصالت و شرف از آن زبردستان است که ترقی جهان از برکت وجود ایشان است و هیأت اجتماع و توده ٔ زیردستان آلت و وسیله ٔ اجرای مقاصد و اغراض ایشان است . اصولی که امروز زیبا و درست می نماید قواعدی است که دونان و زیردستان به نام دین و اخلاق و به فیض کثرت جمعیت خویش برای تعدیل قدرت زبردستان و ابرمردان وضع کرده اند. باید این اصول را که مبتنی بر برابری و مساوات و اعتقاد به آخرت و رعایت حقوق زیردستان و صلح طلبی است و نتیجه اش فریب و ریا و سستی و دون همتی است طرد کرد. اینها موانعی است در راه ظهور مرد برتر که مقصد آفرینش و غایت وجود است . نیچه در احوال جهان قائل به ادوار است و معتقد است که اوضاع جهان هرچند یک بار تجدید می شود و آنچه پیش از این بوده است دوباره پدید می آید. هر چیزی بارها بدین گونه ای که هست بوده است و بعد از این هم خواهد بود.