هارمونیکا

هارمونیکا. [ م ُ ] (فرانسوی ، اِ) هارمنیکا. اصطلاح مخصوص ابزار موسیقی است که صدا در آنها با لرزاندن گیلاس های شیشه ای (زنگهای شیشه ای ) به وجود می آید. اصل کلمه هارمنیکای شیشه ای از قرن هجدهم مصطلح شد که ابزارهای موسیقی به نام جامهای موسیقی متداول شد (در فرانسه وریلن ) هارمنی شیشه ای مرکب از هجده جام (لیوان ) آبجو بود که آنها را روی تخته پوشیده از پارچه می گذاشتند و در هر شیشه ای که می بایست آهنگ تغییر کند آب می ریختند و صدا از این راه ایجاد میشد که دور لبه های گیلاس انگشت تر میچرخید (گاهی هم با تکه های چوب به کنارهای لیوان میزدند) گلوک در تآتر کوچک هی مارکت واقع در لندن در آوریل سال 1746 م . کنسرتی داد و در آن با جامهای موسیقی بوسیله ٔ ارکستر کامل کنسرتوی کاملی از آثار خود معرفی کرد. هنگامی که بنیامین فرانکلین در 1757 م . به لندن مسافرت کرد بسیار تحت تأثیر آلات موسیقی شیشه ای قرار گرفت . و در نتیجه هارمنیکای شیشه ای را در سال 1762 م . به وجود آورد. سالیان دراز این آلت مورد استفاده و اهمیت بسیار بود. موزار ، بتهوون ، نومان و هاسه آهنگهائی برای آن ساختند. و اشخاصی مانند مارین دیویس ومارینا کیرشگسنر از آن استقبال کردند و بعدها تحت تأثیر این آلت افرادی مانند کارل لئوپلد رولینگ هارمتیگای تازه ای با کلید نت در سال 1786 م . ایجاد کرد. دیگران نیز پس از وی هارمنیکاهایی جدید ابتکار کردند که تا امروز بسیاری از آنها از میان رفته است . کلمه ٔ هارمنیکا بر (آاُلینا) که نام یک ابزار موسیقی دهنی است نیز اطلاق میشود این ساز بوسیله ٔ سر چارلز ویتستن در سال 1829 م . اختراع شد، و عبارت از چند لوله ٔ کوچک توخالی و آزاد است که هر یک جداگانه هواکش دارد و یک سر آن به دهن هارمنیکازن پیوسته می شود. همه این لوله ها از طرف دیگر به جعبه ٔ فلزی می پیوندد و آهنگ بوسیله ٔ پس و پیش بردن آلت موسیقی در جلو دهان ایجاد می گردد و نتیجه ٔ آن آوازهای بسیار ساده است .