هام دبیریه

هام دبیریه . [ دَ ] (اِخ ) آم دبیره . یکی از خطوط هفتگانه ٔ ایرانیان پیش از اسلام است . حروف الفبای این خط به موجب آثاری که در دست است از خطهای دیگر ایران کمتر بوده و طبق تصریح ابن ندیم سی و سه حرف بوده است ، زیرا صداهائی را که دارای مخرج مشترک هستند با یک حرف مینوشتند. مثلاً: برای نوشتن ، ءِ، اَ، آ، هَ و خ یک حرف به کار میرفته است این خط را ابن ندیم کتابت الرسائل یا نامه دبیریه ذکر کرده است . هام دبیریه خط اداری و حکومتی و عمومی بوده .ابن ندیم راجع به آن مینویسد: «و هی لسائر اصناف المملکة خلا الملوک ». این خط با بیست وهشت شیوه نوشته میشده و در زمان آذرخور که حمزه ٔ اصفهانی از او نقل کرده است نام بسیاری از آن شیوه ها فراموش شده و فقط چندشیوه از آنها باقی مانده بوده است که عبارتند از:
داد دبیره ، برای احکام دادگستری . شهرآمار دبیره ، برای حساب های شهر. گنج آمار دبیره ، برای حسابهای خزانه . کده آمار دبیره ، برای حسابهای کشور. آخور آمار دبیره ، برای حسابهای اصطبلهای شاهی . آتشان آمار دبیره ، برای حسابهای آتش . روانگان آمار دبیره ، برای حسابهای اوقاف . (الفهرست ص 21) (ایران کوده شماره ٔ 8 ص 136).