هولاکوخان

هولاکوخان . [ هَُ ] (اِخ ) هولاؤوبن تولی بن چنگیزخان مغول ، مؤسس سلسله ٔ ایلخانیان مغول در ایران و برادر کوچک منکوقاآن . از طرف برادر خود که در آن زمان بر ترکستان غربی و ایران و افغانستان و قسمتی از قفقاز فرمانروایی داشت مأمور دفع فرقه ٔ اسماعیلیه و امراء مستقل ایران گردید و به سال 651 هَ . ق . با 150 هزارتن سپاهی به ایران آمد و به سال 654 قلعه ٔ الموت و سایر قلاع اسماعیلیه را گرفت و ویران کرد و تمام ذخایر اسماعیلیه به تصرف وی درآمد و به سال 656 برای تسخیر بغداد حرکت کرد و آن شهر را در محاصره قرار داد. در این سفر اتابک ابوبکربن سعد اتابک فارس و خواجه نصیرالدین طوسی و عطاءالملک جوینی همراه وی بودند. مستعصم خلیفه ٔ عباسی که شکست خورده بود و قدرت پایداری نداشت با سه پسر خود و قریب سه هزار تن از بزرگان بغداد نزد هلاکو رفت . هلاکو دستور داد تمام مردم از شهر خارج شوند و همین که خارج شدند دستور داد همه را قتل عام کنند و در حدود هشتصدهزار تن کشته شدند. سپس شهربغداد را غارت کرد و خلیفه را با دو پسرش به قتل رسانید و فقط پسر کوچکش را بخشید و حکومت پانصدساله ٔ بنی عباس را منقرض کرد. سپس کوفه و نجف را گرفت و در شهر واسط چهل هزار تن را کشت . حلب و دمشق و الجزیره راهم در سالهای 657 و 658 هَ . ق . فتح کرد. آنگاه به آذربایجان رفت و مراغه را پایتخت خود قرار داد و خواجه نصیر طوسی را در آن شهر مأمور ساختن رصدخانه کردو خواجه به فرمان او زیج ایلخانی را ساخت . هولاکو در663 هَ . ق . در سن 48سالگی در آذربایجان درگذشت و جانشینان وی به نام ایلخانان ، قریب یک قرن در ایران حکومت کردند. رجوع به تاریخ گزیده و حبیب السیر شود.