پاینده سلطان بیگم
لغت‌نامه دهخدا
پاینده سلطان بیگم . [ ی َ دَ س ُ ب َ گ ُ ] (اِخ ) دختر میرزاسلطان ابوسعید و عمه ٔ ابوالمظفر یادگار محمد میرزاست . در سال 873 هَ . ق . سلطان حسین میرزابایقرا پس از فتح خراسان شهربانوبیگم دختر میرزا ابوسعید را بحباله ٔ نکاح درآورد و چون میان آن دو الفت و استیناسی اتفاق نیفتاد بعد از چندگاه او را طلاق گفت و به سمرقند فرستاد و خواهرش پاینده سلطان بیگم را بنکاح آورد و بین الجانبین محبت و مودت دست داد و چون میرزا یادگار محمد به قصد تسخیر خراسان از آذربایجان نهضت کرد و بر سر این ایالت جنگ میان وی و سلطان حسین میرزا درگرفت ، در آن اوان که سلطان حسین میرزا از اُلنگ مشرتو به صوب قلعه ٔ نیره تو کوچ کرد هنوز ابوالمظفر یادگار محمد میرزا در ولایت طوس بود که عمه ٔ وی پاینده سلطان بیگم بتحریک امیر فریدون برلاس و سلطان احمد از منزلی که در بیرون هرات داشت بشهر درآمد و آنرا برای برادرزاده ٔ خود ضبط کرد و فرمود تا درروز جمعه ششم محرم سال 875 خطبه بنام میرزا یادگار محمد خواندند و در آن ایام مولانا حسن شاه شاعر قصیده ای در مدح پاینده سلطان بیگم سرود که مطلعش اینست :
همچنان کز فضل حق خاتم سلیمان را رسید
ملک بلقیس زمان پاینده سلطان را رسید.
و یادگار محمد پس از این واقعه به هرات شتافت و در نهم محرم الحرام بر سریر سلطنت جلوس کرد و زمام امور ملک و مال را به قبضه ٔ اختیار پاینده سلطان بیگم نهاد. اما پس از آنکه سلطان حسین میرزا مجدداً بر هرات استیلا یافت و یادگارمحمدمیرزا را بقتل آورد پاینده سلطان بیگم ، همچنان در شمار زنان سلطان حسین میرزا باقی ماند و پس از وفات او و تسلط ازبکان بر هرات و استقرار بدیعالزمان میرزاو مظفرحسین میرزا پسران سلطان حسین میرزا در استراباد،پاینده سلطان بیگم و خدیجه بیکی آغا یکی دیگر از زنان سلطان حسین میرزا بجانب استراباد عزیمت کردند. پاینده سلطان بیگم از سلطان حسین میرزا یک پسر و چهار دخترداشت بدین شرح : حیدر محمد میرزا که در سال 908 درگذشت و در مدرسه ٔ سلطانیه مدفون شد. آق بیگم که در سلک ازدواج محمد قاسم میرزا پسر ابوالقاسم ارلات انتظام داشت . بیکه بیگم که در عقد سید مولانا خواجه روزگار بود. آغابیگم که پیش از وصول بحد بلوغ درگذشت . کیجک بیگم که زوجه ٔ میرزا بابر پسر محمد قاسم میرزا بود. رجوع به حبیب السیر ج 2 صص 250 - 251 - 253 - 254 - 284 - 297 - 300 - 316 شود.
همچنان کز فضل حق خاتم سلیمان را رسید
ملک بلقیس زمان پاینده سلطان را رسید.
و یادگار محمد پس از این واقعه به هرات شتافت و در نهم محرم الحرام بر سریر سلطنت جلوس کرد و زمام امور ملک و مال را به قبضه ٔ اختیار پاینده سلطان بیگم نهاد. اما پس از آنکه سلطان حسین میرزا مجدداً بر هرات استیلا یافت و یادگارمحمدمیرزا را بقتل آورد پاینده سلطان بیگم ، همچنان در شمار زنان سلطان حسین میرزا باقی ماند و پس از وفات او و تسلط ازبکان بر هرات و استقرار بدیعالزمان میرزاو مظفرحسین میرزا پسران سلطان حسین میرزا در استراباد،پاینده سلطان بیگم و خدیجه بیکی آغا یکی دیگر از زنان سلطان حسین میرزا بجانب استراباد عزیمت کردند. پاینده سلطان بیگم از سلطان حسین میرزا یک پسر و چهار دخترداشت بدین شرح : حیدر محمد میرزا که در سال 908 درگذشت و در مدرسه ٔ سلطانیه مدفون شد. آق بیگم که در سلک ازدواج محمد قاسم میرزا پسر ابوالقاسم ارلات انتظام داشت . بیکه بیگم که در عقد سید مولانا خواجه روزگار بود. آغابیگم که پیش از وصول بحد بلوغ درگذشت . کیجک بیگم که زوجه ٔ میرزا بابر پسر محمد قاسم میرزا بود. رجوع به حبیب السیر ج 2 صص 250 - 251 - 253 - 254 - 284 - 297 - 300 - 316 شود.
