پیغمبر
لغت‌نامه دهخدا
پیغمبر. [ پ َ / پ ِ غ َ ب َ ] (نف مرکب ) پیغام برنده . پیغامبر. رسول . نبی . فرستاده ٔ خدا. وخشور. (حاشیه ٔ فرهنگ اسدی نخجوانی ). پیامبر. پیمبر. نذیر. (منتهی الارب ) :
بشاه جهان [گشتاسپ ] گفت [زرتشت ] پیغمبرم
ترا سوی یزدان همی رهبرم .
چنین گفت با شاه گندآوران
نشانست خوابت ز پیغمبران .
بگفتار پیغمبرت راه جوی
دل از تیر گیها بدین آب شوی .
بر آئین زرتشت پیغمبرم
ز راه نیاکان خود نگذرم .
هرچند در ازل رفته بود که وی پیغمبر خواهد بود، بدین ترحم که بکرد نبوت وی مستحکم ترشد. (تاریخ بیهقی ). معجزاتی که میگویند این دو تن را (اردشیر و اسکندر را) بوده است چنانکه پیغمبران را بوده است . (تاریخ بیهقی ). عهدی است که بر پیغمبران و فرستاده های او، که بر ایشان باد درود، گفته شده . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 317). بحق پیغمبران که فرستاده شده اند بسوی خلق ... (تاریخ بیهقی ).
نور پیغمبرش همی خواندند
یاش سایه ٔ اله میگوید.
شیر را بچه همی ماند بدو
تو به پیغمبر چه میمانی بگو.
- امثال :
هیچکس در خانه پیغمبر نشد .
تو بهتر میدانی یا پیغمبر خدا؟
|| (اِخ ) پیغمبر اسلام ، یعنی محمد مصطفی (ص ). پیغمبر مختار. نور. (منتهی الارب ) :
که من شهر علمم علی ام در است
درست این سخن گفت پیغمبر است .
به پیغمبرش بر کنیم آفرین
به یارانش بر یک بیک همچنین .
همی نازد بعهد میر مسعود
چو پیغمبر به نوشروان عادل .
مابجانب عراق ... مشغول گردیم و وی بغزنین و هندوستان تا سنت پیغمبر ما... بجای آورده باشیم . (تاریخ بیهقی ).
ثنا باد بر جان پیغمبرش
محمد فرستاده ٔ بهترش .
خط خدای زود بیاموزی
گر در شوی بخانه ٔ پیغمبر.
اندر حمایتی تو ز پیغمبر خدای
مشکن حمایتش که بزرگست حشمتش .
گفت پیغمبر که چون کوبی دری
عاقبت زآن در برون آید سری .
- پیغمبر عربی ؛ محمد مصطفی (ص ).
- پیغمبر چاهی ؛ یوسف بن یعقوب علیه السلام .
- پیغمبر گم کرده فرزند ؛ یعقوب علیه السلام . (آنندراج ).
- پیغمبر مختار ؛ پیغمبر اسلام . (ص 647 رودکی ج 1).
|| فرستاده . فرسته . پیغامبر. که پیام برد. پیک . قاصد. پیام آور :
چو آگاهی آمد به پرویز شاه
که پیغمبر قیصر آمد ز راه ...
که پیغمبر قیصر آمد بشاه
پر از درد و پوزش کنان از گناه .
شنیدم که خراد از ایران زمین
بیامد به پیغمبری سوی چین .
کنون نو شود در جهان داوری
چو موبد بیاید به پیغمبری .
رود سوی رستم به پیغمبری
بگوید همه هرچه شد داوری .
برفروز آذر برزین که در این فصل شتا
آذر برزین پیغمبر آزار بود.
(برای فهم مقصود منوچهری از پیغمبر آذر رجوع به قصیده ٔ او بمطلع: بر لشکر زمستان نوروز نامدار... شود).
بشاه جهان [گشتاسپ ] گفت [زرتشت ] پیغمبرم
ترا سوی یزدان همی رهبرم .
دقیقی .
چنین گفت با شاه گندآوران
نشانست خوابت ز پیغمبران .
فردوسی .
بگفتار پیغمبرت راه جوی
دل از تیر گیها بدین آب شوی .
فردوسی .
بر آئین زرتشت پیغمبرم
ز راه نیاکان خود نگذرم .
فردوسی .
هرچند در ازل رفته بود که وی پیغمبر خواهد بود، بدین ترحم که بکرد نبوت وی مستحکم ترشد. (تاریخ بیهقی ). معجزاتی که میگویند این دو تن را (اردشیر و اسکندر را) بوده است چنانکه پیغمبران را بوده است . (تاریخ بیهقی ). عهدی است که بر پیغمبران و فرستاده های او، که بر ایشان باد درود، گفته شده . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 317). بحق پیغمبران که فرستاده شده اند بسوی خلق ... (تاریخ بیهقی ).
نور پیغمبرش همی خواندند
یاش سایه ٔ اله میگوید.
خاقانی .
شیر را بچه همی ماند بدو
تو به پیغمبر چه میمانی بگو.
مولوی .
- امثال :
هیچکس در خانه پیغمبر نشد .
تو بهتر میدانی یا پیغمبر خدا؟
|| (اِخ ) پیغمبر اسلام ، یعنی محمد مصطفی (ص ). پیغمبر مختار. نور. (منتهی الارب ) :
که من شهر علمم علی ام در است
درست این سخن گفت پیغمبر است .
فردوسی .
به پیغمبرش بر کنیم آفرین
به یارانش بر یک بیک همچنین .
فردوسی .
همی نازد بعهد میر مسعود
چو پیغمبر به نوشروان عادل .
منوچهری .
مابجانب عراق ... مشغول گردیم و وی بغزنین و هندوستان تا سنت پیغمبر ما... بجای آورده باشیم . (تاریخ بیهقی ).
ثنا باد بر جان پیغمبرش
محمد فرستاده ٔ بهترش .
اسدی .
خط خدای زود بیاموزی
گر در شوی بخانه ٔ پیغمبر.
ناصرخسرو.
اندر حمایتی تو ز پیغمبر خدای
مشکن حمایتش که بزرگست حشمتش .
ناصرخسرو.
گفت پیغمبر که چون کوبی دری
عاقبت زآن در برون آید سری .
مولوی .
- پیغمبر عربی ؛ محمد مصطفی (ص ).
- پیغمبر چاهی ؛ یوسف بن یعقوب علیه السلام .
- پیغمبر گم کرده فرزند ؛ یعقوب علیه السلام . (آنندراج ).
- پیغمبر مختار ؛ پیغمبر اسلام . (ص 647 رودکی ج 1).
|| فرستاده . فرسته . پیغامبر. که پیام برد. پیک . قاصد. پیام آور :
چو آگاهی آمد به پرویز شاه
که پیغمبر قیصر آمد ز راه ...
فردوسی .
که پیغمبر قیصر آمد بشاه
پر از درد و پوزش کنان از گناه .
فردوسی .
شنیدم که خراد از ایران زمین
بیامد به پیغمبری سوی چین .
فردوسی .
کنون نو شود در جهان داوری
چو موبد بیاید به پیغمبری .
فردوسی .
رود سوی رستم به پیغمبری
بگوید همه هرچه شد داوری .
فردوسی .
برفروز آذر برزین که در این فصل شتا
آذر برزین پیغمبر آزار بود.
منوچهری .
(برای فهم مقصود منوچهری از پیغمبر آذر رجوع به قصیده ٔ او بمطلع: بر لشکر زمستان نوروز نامدار... شود).
