پیل پیکر
لغت‌نامه دهخدا
پیل پیکر. [ پی پ َ / پ ِ ک َ ] (ص مرکب ) دارای پیکری چون پیل . عظیم الجثه . فیل تن : مردی پیل پیکر، یا اسبی پیل پیکر؛ تناور. بزرگ جثه :
برفت و برخش اندر آورد پای
برانگیخت آن پیل پیکر ز جای .
چو ببرید رستم سر دیو پست
بر آن باره ٔ پیل پیکر نشست .
بر آن چرمه ٔپیل پیکر نشست
درفش سر نامداران به دست .
بفرمود تا برنهادند زین
بر آن پیل پیکر هیون گزین .
میان را ببستم بنام بلند
نشستم بر آن پیل پیکر سمند.
کمندی بفتراک زین درببست
بر آن باره ٔ پیل پیکر نشست .
تو از کودکی جنگ کردن گرفتی
ز دست و بر و بازوی پیل پیکر.
آهو خرام و گور سرین و پلنگ طبع
خرگوش گام و شیردل و پیل پیکر است .
ز کوپال آن پیل جنگ آزمای
درآمد سر پیل پیکر ز پای .
شه پیل پیکر به خم ّ کمند
در آورد قنطال را زیر بند.
|| دارای نقش و تصویر پیل (علم و لواء) :
چنین گفت کان طوس نوذر بود
درفشش کجا پیل پیکر بود.
زده پیش او پیل پیکر درفش
به نزدش سواران زرینه کفش .
هنوز اندرین بد که گرد بنفش
پدید آمد و پیل پیکر درفش .
چنان دان که آن پیل پیکر درفش
سواران و شمشیرهای بنفش .
یکی پیل پیکر درفش از برش
به ابر اندر آورده زرین سرش .
زده پیل پیکر درفش از برش
ز یاقوت تخت و ز در افسرش .
|| آنچه به شکل پیل ساخته شده باشد :
از دشمن ار چو کوره یک دم خلاف بینی
از گرز پیل پیکر، ساکن کنش چو سندان .
برفت و برخش اندر آورد پای
برانگیخت آن پیل پیکر ز جای .
فردوسی .
چو ببرید رستم سر دیو پست
بر آن باره ٔ پیل پیکر نشست .
فردوسی .
بر آن چرمه ٔپیل پیکر نشست
درفش سر نامداران به دست .
فردوسی .
بفرمود تا برنهادند زین
بر آن پیل پیکر هیون گزین .
فردوسی .
میان را ببستم بنام بلند
نشستم بر آن پیل پیکر سمند.
فردوسی .
کمندی بفتراک زین درببست
بر آن باره ٔ پیل پیکر نشست .
فردوسی .
تو از کودکی جنگ کردن گرفتی
ز دست و بر و بازوی پیل پیکر.
فرخی .
آهو خرام و گور سرین و پلنگ طبع
خرگوش گام و شیردل و پیل پیکر است .
شرف شفروه .
ز کوپال آن پیل جنگ آزمای
درآمد سر پیل پیکر ز پای .
نظامی .
شه پیل پیکر به خم ّ کمند
در آورد قنطال را زیر بند.
نظامی .
|| دارای نقش و تصویر پیل (علم و لواء) :
چنین گفت کان طوس نوذر بود
درفشش کجا پیل پیکر بود.
فردوسی .
زده پیش او پیل پیکر درفش
به نزدش سواران زرینه کفش .
فردوسی .
هنوز اندرین بد که گرد بنفش
پدید آمد و پیل پیکر درفش .
فردوسی .
چنان دان که آن پیل پیکر درفش
سواران و شمشیرهای بنفش .
فردوسی .
یکی پیل پیکر درفش از برش
به ابر اندر آورده زرین سرش .
فردوسی .
زده پیل پیکر درفش از برش
ز یاقوت تخت و ز در افسرش .
اسدی .
|| آنچه به شکل پیل ساخته شده باشد :
از دشمن ار چو کوره یک دم خلاف بینی
از گرز پیل پیکر، ساکن کنش چو سندان .
پرویز ملک (لباب الالباب چ نفیسی ص 54).
