کلیل
لغت‌نامه دهخدا
کلیل . [ ک َ ] (ع ص ) کند از زبان و شمشیر و بینایی و جز آن . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). کند و سست و مانده شده و خیره و گنگ . (آنندراج ) (غیاث ). کنداز شمشیر و جز آن . (ناظم الاطباء). مانده . کند (زبان ، شمشیر). (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
عزیز را چو ذلیل و جواد را چو بخیل
فصیح را چو کلیل و سفیه راچو فهیم .
در ثنا و مدح تو ارباب نظم و نثر را
نی زبان گردد کلیل و نی شود خاطر بلید.
گرچه گرمابه عریض است و طویل
زان تبش تنگ آیدت جان و کلیل .
- رجل کلیل الطرف ؛ کند بینایی . (ناظم الاطباء).
- رجل کلیل الظفر ؛ مرد سست و بددل ذلیل و خوار. (منتهی الارب ). مرد فرومایه و خوار و ضعیف . (ناظم الاطباء).
- رجل کلیل اللسان ؛ مرد کندزبان . (ناظم الاطباء).
- سیف کلیل الحد ؛ شمشیر کند. (ناظم الاطباء).
عزیز را چو ذلیل و جواد را چو بخیل
فصیح را چو کلیل و سفیه راچو فهیم .
سوزنی .
در ثنا و مدح تو ارباب نظم و نثر را
نی زبان گردد کلیل و نی شود خاطر بلید.
سوزنی .
گرچه گرمابه عریض است و طویل
زان تبش تنگ آیدت جان و کلیل .
مولوی .
- رجل کلیل الطرف ؛ کند بینایی . (ناظم الاطباء).
- رجل کلیل الظفر ؛ مرد سست و بددل ذلیل و خوار. (منتهی الارب ). مرد فرومایه و خوار و ضعیف . (ناظم الاطباء).
- رجل کلیل اللسان ؛ مرد کندزبان . (ناظم الاطباء).
- سیف کلیل الحد ؛ شمشیر کند. (ناظم الاطباء).
