کنجده

کنجده . [ ک ُ ج ِ / ج َ / ج ُ دَ / دِ ] (اِ) به معنی کنجدک است که عنزروت باشد. (برهان ). نام صمغی است که به عربی انزروت خوانند و کحل فارسی و کحل کرمانی و به شیرازی کدر و به هندی لایی و آن صمغ درخت خارداری است که آن را شایکه نامند و به بلندی دو زرع ، برگ آن شبیه به برگ مورد و درخت کندر و منبت آن فارس و ترکستان وبهترین آن سفید مایل به زردی تازه آن است که در بالیدگی مانند کندر صغار و زودشکن باشد و طعم آن تلخ و شیرین و در دوای چشم به کار برند. (آنندراج ) (انجمن آرا). اسم فارسی اصفهانی انزروت است و نیز کنجدک اسم فارسی پادزهر است . (فهرست مخزن الادویه ). کنجدک . (جهانگیری ) (فرهنگ رشیدی ). گوزده . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). عنزروت . انزروت . صمغ درختی خارناک است و اندر ناحیه ٔ پارس روید و اندر وی تلخی است . بهترین آن آن باشد که با زردی گراید. هر چه شب از درخت بترابد یا اندر سایه بود سپید بود و هر چه اندر آفتاب بود سرخ شود. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ) (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || کلفه ٔ رو یعنی خالهای سفید ریزه که بر روی و اندام آدمی افتد و بدن و رو را افشان کند. (برهان ). کلفی که بر روی افتد که برش خوانند. (آنندراج ) (انجمن آرا). کک مک . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || پازهر. (برهان ). در فرهنگ فخر قواس به معنی پازهر است . (انجمن آرا) (آنندراج ). || خال . (برهان ) (آنندراج ) (انجمن آرا). رجوع به کنجدک شود. || کنجاره . (ناظم الاطباء).