کیانی
لغت‌نامه دهخدا
کیانی . [ ک َ ] (ص نسبی ) منسوب به کیان که جمع کی باشد، پس کیانی به معنی چیزی که لایق شاهان عظیم الشأن باشد. (غیاث ) (آنندراج ). منسوب به کیان ، یعنی پادشاهی . (ناظم الاطباء). منسوب به کیان . شاهی . سلطنتی : تاج کیانی . کمربندکیانی . کلاه کیانی . (فرهنگ فارسی معین ) :
که را بخت و شمشیر و دینار باشد
نبایدتن تهم و پشت کیانی .
به زور کیانی بیازید دست
جهانسوز مار از جهانجو بجست .
کیانی یکی هفت چشمه کمر
به یاقوت و فیروزه و در وزر.
چنان کز عقل فتوی می ستانی
علم برکش بر این کاخ کیانی .
همه تمثالهای آسمانی
رصد بسته بر آن تخت کیانی .
کمان کیانی به زه راست کرد
به یک دم وجودش عدم خواست کرد.
کمان کیانی نشاید کشید. (گلستان ).
- کیانی بام ؛ بام کیانی . بام شاهی :
بود نعمان بر آن کیانی بام
به تماشا نشسته با بهرام .
- کیانی درفش ؛ درفش کیانی . درفش شاهی . اختر شاهی :
سپهدار طوس آن کیانی درفش
ابا کوس و پیلان و زرینه کفش .
- کیانی سرشت ؛ که سرشت کیانی دارد. که طبیعت شاهان وبزرگان دارد :
گزارنده پیرکیانی سرشت
گزارش چنین کرد از آن سرنبشت .
- کیانی کلاه . رجوع به همین کلمه شود.
- کیانی کمر ؛ کمر کیانی . کمر شاهانه . کمر شاهی . کمربند شاهانه :
به سر بر نهادش کلاه کیان
ببستش کیانی کمر بر میان .
که را بخت و شمشیر و دینار باشد
نبایدتن تهم و پشت کیانی .
دقیقی .
به زور کیانی بیازید دست
جهانسوز مار از جهانجو بجست .
فردوسی .
کیانی یکی هفت چشمه کمر
به یاقوت و فیروزه و در وزر.
شمسی (یوسف و زلیخا).
چنان کز عقل فتوی می ستانی
علم برکش بر این کاخ کیانی .
نظامی .
همه تمثالهای آسمانی
رصد بسته بر آن تخت کیانی .
نظامی .
کمان کیانی به زه راست کرد
به یک دم وجودش عدم خواست کرد.
سعدی (بوستان ).
کمان کیانی نشاید کشید. (گلستان ).
- کیانی بام ؛ بام کیانی . بام شاهی :
بود نعمان بر آن کیانی بام
به تماشا نشسته با بهرام .
نظامی .
- کیانی درفش ؛ درفش کیانی . درفش شاهی . اختر شاهی :
سپهدار طوس آن کیانی درفش
ابا کوس و پیلان و زرینه کفش .
فردوسی .
- کیانی سرشت ؛ که سرشت کیانی دارد. که طبیعت شاهان وبزرگان دارد :
گزارنده پیرکیانی سرشت
گزارش چنین کرد از آن سرنبشت .
نظامی .
- کیانی کلاه . رجوع به همین کلمه شود.
- کیانی کمر ؛ کمر کیانی . کمر شاهانه . کمر شاهی . کمربند شاهانه :
به سر بر نهادش کلاه کیان
ببستش کیانی کمر بر میان .
فردوسی .
