کیسانیه

کیسانیه . [ ک َ نی ی َ ] (اِخ )گروهی از روافض منسوب به سوی کیسان مختاربن ابوعبیده . (منتهی الارب ). طایفه ای از شیعت که ایشان را کیسانیه می خوانند به امامت محمد حنفیه قایل اند و دعوی می کنند که محمد حنفیه در کوه رضوی است به مدینه . (تاریخ قم ص 237). قائل به غیبت محمدبن الحنفیه هستند. (روضات الجنات ص 555). فرقه ای از شیعه ٔ اصحاب کیسان غلام علی بن ابی طالب علیه السلام ، و آنان چهار فرقه بوده اند: مختاریه ، اسحاقیه ، کربیه و حربیه . (از مفاتیح ، از یادداشت به خط مرحوم دهخدا). فرقه ای از پنج فرقه ٔ ثانیه ٔ شیعه باشند. (بیان الادیان ). ایشان پس از حسن و حسین (ع )، محمدبن علی معروف به ابن الحنفیه را امام دانند و گویند او تا گاه ظهور در شعب رضوی پنهان است . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). از کیسانیه دسته هایی پدید آمده است و همه ٔ ایشان در دو چیز با یکدیگر انبازند، نخست آنکه همه قائل به امامت محمدبن حنفیه اند و مختار نیز مردمان را به سوی او می خواند، دیگر آنکه «بدا» را در کار خدا روا دانند. (از الفرق بین الفرق بغدادی ترجمه ٔ مشکور ص 31). اسم عمومی جمیع فِرَقی که به امامت محمدبن الحنفیه فرزند دیگر امیرالمؤمنین علی عقیده داشتند به نام کیسان که به قولی لقب محمدبن الحنفیه و به گفته ٔ بعضی لقب مختاربن ابی عبید ثقفی که داعی این مذهب بود، و مختار به آن جهت کیسان خوانده شده بود که صاحب شرطه ٔ او ابوعمره ٔ کیسان نام داشته است ، و بعضی دیگر کیسان را غلام امیرالمؤمنین علی و شاگرد محمدبن الحنفیه دانسته اند. (خاندان نوبختی ص 262). و رجوع به همین مأخذ و مقالات اشعری ص 18 به بعد و الفرق بین الفرق بغدادی ترجمه ٔ مشکور صص 30 - 45 و ملل و نحل شهرستانی ص 209 و بیان الادیان ص 158 و557 و تبصرة العوام ص 421 و کتاب النقض ص 17 شود.