گران سنگ
لغت‌نامه دهخدا
گران سنگ . [ گ ِ س َ ] (ص مرکب ) وزین . سنگین . ثقیل :
چو آن چامه بشنید بهرام گور
بخورد آن گران سنگ جام بلور.
ای هوا یافته از طبع لطیف تو مثال
ای زمین یافته از حلم گران سنگ تو سنگ .
و فاضل ترین جنسش (جنس اُملَج ) آن است که اشهب باشد و گران سنگ و سخت . (الابنیه عن حقایق الادویه ).
ترا گوسفندی از آن به بدی
که یاری گران سنگ و فربه بدی .
گلش هر زمان گشت بی رنگ تر
همان بار دُرّش گران سنگ تر.
چون سخت شود جنگش با باره ٔ شب رنگش
کوپال گران سنگش درهم شکند مغفر.
ای عجب دل سبک و درد گرانتر شودم
هرچه من رطل گران سنگ سبکتر رانم .
که در پایان آن کوه گران سنگ
چمنگاهی است گردش بیشه ٔ تنگ .
ز گرز گران سنگ چالشگران
شده ماهی و گاو را سرگران .
|| قانع. (برهان ). || صابر. (برهان ) (آنندراج ). || کنایه از مردم با تمکین و وقار. (برهان ) (غیاث ). آهسته و بزرگوار و وزین :
از او شخصی فروافتد گران سنگ
ز بیم جان زند در کنگره چنگ .
بود چون سبزه زیرسنگ از نشو و نما عاجز
زبان عرض حال ما ز تمکین گران سنگش .
|| قیمتی . (شعوری ص 310) :
بتارک برش تاج دستور شاه
ز گوهر گران سنگ و تابان و ماه .
چو آن چامه بشنید بهرام گور
بخورد آن گران سنگ جام بلور.
فردوسی .
ای هوا یافته از طبع لطیف تو مثال
ای زمین یافته از حلم گران سنگ تو سنگ .
فرخی .
و فاضل ترین جنسش (جنس اُملَج ) آن است که اشهب باشد و گران سنگ و سخت . (الابنیه عن حقایق الادویه ).
ترا گوسفندی از آن به بدی
که یاری گران سنگ و فربه بدی .
اسدی (از فرهنگ شعوری ).
گلش هر زمان گشت بی رنگ تر
همان بار دُرّش گران سنگ تر.
اسدی .
چون سخت شود جنگش با باره ٔ شب رنگش
کوپال گران سنگش درهم شکند مغفر.
امیرمعزی .
ای عجب دل سبک و درد گرانتر شودم
هرچه من رطل گران سنگ سبکتر رانم .
خاقانی .
که در پایان آن کوه گران سنگ
چمنگاهی است گردش بیشه ٔ تنگ .
نظامی .
ز گرز گران سنگ چالشگران
شده ماهی و گاو را سرگران .
نظامی .
|| قانع. (برهان ). || صابر. (برهان ) (آنندراج ). || کنایه از مردم با تمکین و وقار. (برهان ) (غیاث ). آهسته و بزرگوار و وزین :
از او شخصی فروافتد گران سنگ
ز بیم جان زند در کنگره چنگ .
نظامی .
بود چون سبزه زیرسنگ از نشو و نما عاجز
زبان عرض حال ما ز تمکین گران سنگش .
صائب .
|| قیمتی . (شعوری ص 310) :
بتارک برش تاج دستور شاه
ز گوهر گران سنگ و تابان و ماه .
نظامی (از شعوری ص 310).
