گوبل

گوبل . [ ب َ ] (اِخ ) گوبَله . یکی از شهرهای بزرگ و نامور فینیقیه که در شمال واقع بود و یونانیان آن را بوبلس نامیده اند و اکنون شهر کوچکی است به نام جبیل (جبله ). این شهر و بسیاری از شهرهای دیگر هر یک شهریار و پرستشگاه بزرگی داشته ... در اینجاست که نمونه ٔ کهن ترین خط فینیقی پیدا شده و همین شهر در قدیم ازبرای کاغذ (پاپروس ) نزد یونانیان شهرتی داشت و از اینها گذشته مرکز مهم بازرگانی میان مصر و یونان بود و آیین ستایش اَدُنی از آنجا به ادیان کشورهای همسایه نفوذی پیدا کرد. این شهر چنانکه از نام کهن و نو آن برمی آید، بالای پشته ای است ، در کوه پایه ٔ لبنان در میان بطرون و جونیه ٔ کنونی (در شمال بندر بیروت ). چون گوبله در پایه ٔ لبنان بوده اهمیت خاصی ازبرای بازرگانی چوبهای جنگل لبنان داشت ، به ویژه چوب سدر معروف که ازبرای ساختمان مصریها به کار میرفت ... پاپروسهای مصری به همین بندرگاه می رسید و از آنجا به یونان گسیل میشد... چون یونانیان لوازم نوشتن خود را از این شهر به دست می آوردند نام بیبلس (گوبله ) نزد آنان به معنی کتاب گرفته شده است و واژه های بیبل (بایبل ) که توراة و انجیل باشد و بیبلیوتک یعنی کتابخانه در زبانهای کنونی اروپا یادگاری است از نام شهر گوبله . در همین شهر پرستشگاه الاهه ٔ فینیقی بعلات و معشوق جوانش اَدُنی برپا بود... گوبله به واسطه ٔ ستایش این دو پروردگار در تاریخ ادیان اهمیتی به سزا دارد. آیین ازیریس و زنش ایزیس دو پروردگار مصری ، در تحت نفوذ آیین بعلات و اَدُنی فینیقی بوده گوبله از هر جهت مهم است و به خصوص ازبرای موضوع ما که گفتیم کهنترین خط فینیقی از زیر خاک آن دیارآشکار شده است . در سال 1923 م . فرانسویان در سوریه کاوشهایی کردند و از این سرزمین تاریخی آثار بسیار گرانبها به دست آوردند، از آن جمله در شهر گوبله تابوت پادشاه اخیرم پیدا شده که دارای نوشته ای است به خط فینیقی . این نوشته نمودار کهنترین خط فینیقی است . دانشمندان فرانسه این تابوت و کتیبه را از سده ٔ سیزدهم ق . م . میدانند و این تاریخ متکی بر این است که از آن گور یک پاره ظرف به دست آمده که به روی آن نام رامسس دوم فرعون مصر (1292 - 1225 ق .م .). نوشته شده است . برخی از دانشمندان آلمانی آن را از سده ٔ یازدهم و دوازدهم ق .م . دانسته اند. همچنین در سال 1925 م . در گوبله نیم تنه ٔ پیکری پیدا شده که دارای خطی است مانند خط تابوت اخیرم و استاد دوسو آن را از سده ٔ سیزدهم ق .م . دانسته است . (از فرهنگ ایران باستان تألیف پورداود صص 135 - 138).