گیلان کوتم

گیلان کوتم . [ ] (اِخ ) به گفته ٔ حمداﷲ مستوفی مصب سپیدرود است در دریای خزر. (نزهة القلوب چ اروپا مقاله ٔ سوم ص 217). توضیح اینکه رودخانه ٔ قزل اوزن پس از آنکه در منجیل به رودخانه ٔ شاهرود پیوست و تشکیل سپیدرود را داد به سوی دریای خزر جریان پیدا میکند. از منجیل تا کندلان مجرای آن بین دو کوه و بسیار باریک است اما از این نقطه به بعد دلتای وسیعی با شعبات بسیار از قبیل کیاجری یا صیقلان رودبار و حشمت رود و نورود تشکیل میدهد و شعبه ٔ اصلی آن در حسن کیاده به بحر خزر میریزد. (جغرافیای طبیعی کیهان ص 67). بدین ترتیب گیلان کوتم ظاهراً در محل حسن کیاده فعلی یا کمی اینسوی تر یا آنسوی تر جای داشته است اما حمداﷲ مستوفی جای دیگر گوید: کوتم بندرگاهی است که از گرگان و طبرستان و شیروان کشتی بدانجا بیرون آید و حاصل عظیم دارد. از اینجا چنین مستفاد میشود که گیلان کوتم منقول در آن کتاب مبدل کوتم گیلان باشد، یعنی بندرگاه کوتم واقع در گیلان نه اینکه «گیلان کوتم » خود مستقلاً بر ناحیه ای اطلاق شود.