لُّمَزَةٍ

بسیار عیب جو - بسیار ایرادگیر- بسیار بدگو(اصل ماده همز به معناي شکستن است ، و کلمه لمز نيز به معناي عيب است پس همزه و لمزه هر دو به يک معنا است . ولي بعضي گفتهاند : بين آن دو فرقي هست ، و آن اين است همزه به آن کسي گويند که دنبال سر مردم عيب ميگويد و خرده ميگيرد ، و اما لمزه کسي را گويند که پيش روي طرف خرده ميگيرد و بعضي گفتهاند : همزه کسي را گويند که همنشين خود را با سخنان زشت آزار دهد ، و لمزه آن کسي است که با چشم و سر عليه همنشين خود اشاره کند ، و به اصطلاح فارسي تقليد او را در آورد . صيغه فُعَلة براي مبالغه نیز استفاده می شود لذا در معنای همزه و لمزة کثرت طعنه زدن و عیبجویی نیز نهفته است .پس معناي آيه "وَيْلٌ لِّکُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ " که : واي بر هر کسي که بسيار مردم را عيبگويي و غيبت ميکند .)