لَمَّا

وقتيكه - هنوز نه - سوگند مي خورم به آنچه- إلّا(در عباراتي نظير "فَلَمَّا ذَهَبُواْ بِهِ "معني "وقتيكه" مي دهد. در عباراتي نظير "وَلَمَّا يَدْخُلِ ﭐلْإِيمَانُ فِي قُلُوبِکُمْ "معني "هنوز نه" مي دهد در عبارت "وَإِنَّ کُـلاًَّ لَّمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمْ رَبُّکَ أَعْمَالَهُمْ ": "همه اين اختلاف کنندگان ، سوگند ميخورم که بطور مسلم پروردگارت اعمالشان را به ايشان برميگرداند ، يعني جزاي اعمالشان را ميدهد"کلمه لما مرکب است از لام قسم و ما ي تشديددار كه ميان دو لام فاصله مي اندازد تا کلمه قابل تلفظ گردد وخاصيت تاکيد را هم دارد چه او به اعمال خير و شرشان آگاه است .در قولي ديگر کلمه لما در اين آيه شريفه لما ي جازمه بوده و فعل بعد از آن حذف شده،چه حذف مدخول لما ي جازمه در استعمال شايع است ، مثلا گفته ميشود : خرجت و لما ، و يا : سافرت و لما .آنگاه گفته است : بنا بر اين بهتر اين است که محذوف را يوفوها بگيريم ، آن وقت معنا چنين ميشود : به درستي که هر يک از اين امم که هنوز اعمالشان به ايشان داده نشده خداي تو البته خواهد داد در عبارت "ان کل لما جميع لدينا محضرون "و"ان کل نفس لما عليها حافظ " معني "إلّا "مي دهد)