ریشا

ریشا نام بوشهر کنونی در دوره هخامنشیان بوده که ساکنانش کیری‌ریشا ایزدبانوی تمدن عیلام و همسرش ناپی‌ریشا، خدای بزرگ لیان و عیلام را مورد ستایش قرار می‌دادند. برخی باستانشناسان از جمله موریس پزار مورخ و باستانشناس فرانسوی و پروفسور سرافراز باستان شناس ایرانی بر این باورند، که در دوره هخامنشی منطقه بوشهر کنونی به نام "ریشا" خوانده می‌شده است. پزار معتقد است که کلمه ریشا از کی.ری.ری.شا (الهه موردستایش در این ناحیه) گرفته شده است. در دوره عیلام این منطقه «لیان» خوانده شد، در روزگار هخامنشیان «ریشا»، سپس در دوره سلوکیان «انطاکیه پارس» و در نهایت در عصر ساسانی «ریشهر» نام گرفت. در زمان سلسله عیلام پل ارتباطی عیلام با نواحی اقیانوس هند و جنوب شرقی آسیا بوده است. این رونق در زمان هخامنشیان ادامه می‌یابد؛ چرا که ساخت چندین کاخ در ناحیه توّج نزدیک ریشهر توسط پادشاهان هخامنشی برای احاطه آن‌ها بر خلیج‌فارس بیانگر اهمیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ریشهر در آن زمان می‌باشد. این جایگاه به روزگار ساسانیان به اوج می‌رسد. زیرا ریشهر به عنوان یک بندر استراتژیکی و ترانزیتی هم در مسیر راه آبی ابریشم و هم در مسیر هند قرار داشته، که موجب شده از نقش باراندازی مهمی در داخل و خارج برخوردار باشد، و همچنین از مراکز مهم صدور مروارید و کالا به هندوستان و آفریقا به شمار می‌رفته است. با سقوط ساسانیان و فتح ایران توسط اعراب مسلمان، بندر ریشهر طی یک نبرد خونین و سخت به تصرف آن‌ها درآمد و با این هجوم، این بندر رو به انحطاط و نابودی گذاشت. ضربه‌ای که اعراب مسلمان، به این شهر وارد آوردند، موجب شد، تا ریشهر مرکزیت و اهمیت خود را برای چندین قرن از دست بدهد و به شهری متروک و منزوی مبدل گردد. منبع: جغرافیای تاریخی بندر ریشهر از عهد باستان تا سقوط سلسلۀ ساسانی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال سی و دوم، شماره چهارم، زمستان 1396 ، شماره پیاپی 127