مردانقم

مردانقم=مردان قم = مرداناغام = مرداناغیم: 1- زنگیان چند پاره دیه است و اکنون داخل مردانقم، پل خدا آفرین بر آب ارس، در آن حدود است. بکربن عبدالله...ساخت در سنه خمس و عشر هجری (سال 15 هجری)(مستوفی). 2- ولایتی است کوانی و کلاله و جرم(احتمالا" در داخل ارمنستان فعلی ) از معظمات آنست حاصلش غله،انگور و میوه نیکو باشد و بعضی مواضع در کنار ارس واقع شده حقوق دیوانیش هشت هزار و هفت صد دینارست(نزهه القلوب ) در مورد واژه و تاریخ مردانقم هم مثل سایر نقاط تاریخی نقل قولهای مختلفی در کتب معتبر آورده شده است اما آنچه بیشتر به واقعیت نزدیکتر به نظر می رسد این است که قوم مرد،مارد،آمارد و یا امرد که التصاقی زبان بوده و حدود 2000 سال قبل از میلاد در سرزمین شمال ، آذربایجان و بویژه کناره های ارس و قفقاز سکونت داشته و تمدن آفرینی کرده اند و یقینا" از آن قوم بزرگ و متمدن آثاری در این مناطق به یادگار مانده که نیاز به تحقیقات بیشتری می باشد و در همین راستا می توان به ابزار آلات متعددی اشاره کرد که از مردانقم پیدا شده است بنابراین جز اول واژه مردانقم = مرداناغام از آن قوم گرفته شده است و" آنا " هم نام الاهه ای بوده که اکثر اقوام التصاقی زبان از جمله سومرها ،اورارتوها و غیره ستایش می کرده اند پس مرداناغام یعنی مرکز ستایش الاهه "آنا". تاریخ مردانقم بسیار هیجان انگیز و در اوراق تاریخی آذربایجان تاثیر گذار بوده است بطوریکه طبق نوشته حمداله مستوفی مالیات این روستا در آن زمان از شهر کلیبر بیشتر بوده است و قلعه مردانقم ،کوپ گدیگی،حمام دره سی ،اولی اوستی از مناطق تاریخی آن محسوب می شود در این روستا سکه ضرب شده است که در موزه های کشور موجود است نظرات مختلفی مبنی بر مهاجر بودن اهالی این روستا از داخل و خارج ،نقل شده است که نیاز به مطالعه بیشتر دارد مردانقم به عنوان نگین روستاهای منطقه در محال دیزمار قره داغ واقع شده است می گویند دیزمار همان دژ ماد از نظامهای تاریخ ساز دیار آذربایجان است این روستا قبل از انقلاب در داخل بخش ورزقان و بعد از آن در مجموعه بخش خداآفرین و شهرستان مذکور جای گرفته است و مرکز دهستان دیزمار شرقی می باشد مردانقم در میان کوههای سر به فلک کشیده آغاگمی،کوپ گدیگی،قوروق،تورشن،مومو گونئیی و ... واقع شده است دارای رودخانه های ونستان چای،تیروان چای و تی تی چای می باشد بیش از 600 هکتار باغ دایر داشته و اهالی شریف آن در حرف باغداری ،زنبورداری ،صنایع مختلف فلزی و غیر فلزی سبک ،موم کشی و... مشغولند ارتفاعش از سطح دریاهای آزاد کمتر از 450 متر می باشد دارای آب و هوای گرم و معتدل بوده و از آب و هوای اروپائی متاثر است بعد از مکتب آخوند حیاطی ،سابقه مدرسه آن به قبل از 1300شمسی بر می گردد مردمانی با فرهنگ ،مهمان نواز ،مومن،هنرمند،خلاق و تلاشگر بوده و دهها نفر دانشگاهی در سطوح مختلف را تحویل جوامع داخلی و خارجی نموده است مردانقم مرکز و مهد آناهیتای مقدس می باشد معادن نقره ،مس،طلا،سرب،روی ،سنگهای تزئینی ،ذخایر غنی آهکی و... از نعمتهای خدادادی مردانقم می باشد مردانقم دارای رسوم بسیار غنی در زمینه های مختلف است که هنوز هم مردم در اجرای آن دریغی ندارند هم اکنون 200 خانوار بوده و دارای تلفن،آب آشامیدنی،راه آسفالته،مدارس ابتدائی،راهنمائی و دبیرستان شبانه روزی،درمانگاه،برق،دهداری،جنگلبانی، پست بانک ،پاسگاه مرزی و شورای اسلامی است فاصله اش از رودخانه ارس حدود چهار و نیم کیلومتربوده و با کشورهای مشترک المنافع همسایه است جمعیت دهستان هم حدود 8000 نفر تخمین زده می شود مردانقم هم مثل سایر روستاهای منطقه در قبل از انقلاب هیچگونه امکانات خدماتی از قبیل راه شوسه،تلفن،درمانگاه،گاز و ... نداشته است ولی به همت اهالی سخت کوش و با فرهنگ روستا ، امکانات رفاهی در شان اهالی فراهم شده بود که در منطقه زبان زد عام و خاص بوده است

مردانقم یا مرداناغام به معنی آناهیتای مقدس است قدمت این روستا به بیش از 2000 سال می رسد در کتب مورخین و سفر نامه ها به این موضوع اشارات کامل گردیده است روستای مردانقم قبلا تابع ورزقان بوده است ولی بعد از انقلاب به شهرستان خداآفرین ملحق گردیده است دارای 250 خانوار بوده و مردمش به باغداری و زنبور داری مشغول هستند این روستا از مرز کشورهای مشترکالمنافع 5 کیلومتر فاصله داشته و رود ارس مرز بین آن و ارمنستان می باشد همچنین در این رابطه آمده است:مردانقم=مردان قم = مرداناغام = مرداناغیم: 1- زنگیان (زنگلان آذربایجان)چند پاره دیه است و اکنون داخل مردانقم، پل خدا آفرین بر آب ارس، در آن حدود است. بکربن عبدالله...ساخت در سنه خمس و عشر هجری (سال 15 هجری)(مستوفی). 2- ولایتی است کوانی و کلاله و جرم(احتمالا" شهر جرموک در داخل ارمنستان فعلی ) از معظمات آنست حاصلش غله،انگور و میوه نیکو باشد و بعضی مواضع در کنار ارس واقع شده حقوق دیوانیش هشت هزار و هفت صد دینارست(نزهه القلوب ) در مورد واژه و تاریخ مردانقم هم مثل سایر نقاط تاریخی نقل قولهای مختلفی در کتب معتبر آورده شده است اما آنچه بیشتر به واقعیت نزدیکتر به نظر می رسد این است که قوم مرد،مارد،آمارد و یا امرد که التصاقی زبان بوده و حدود 2000 سال قبل از میلاد در سرزمین شمال ، آذربایجان و بویژه کناره های ارس و قفقاز سکونت داشته و تمدن آفرینی کرده اند و یقینا" از آن قوم بزرگ و متمدن آثاری در این مناطق به یادگار مانده است