تثاقللغتنامه دهخداتثاقل . [ ت َ ق ُ ] (ع مص ) گرانی کردن . (زوزنی ) (ترجمان عادل بن علی ). گرانی خاطر. (غیاث اللغات ) (آنندراج ). کاهلی کردن و پس ماندن از آن و خویشتن را گران ساختن . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء): تثاقل عنه ثقل و تباطاء. (قطر المحیط). گرانی نمودن . (از اقرب الموارد). || چیزی ر
تثقیللغتنامه دهخداتثقیل . [ ت َ ] (ع مص ) گران گردانیدن . (تاج المصادر بیهقی ) (زوزنی ) (قطر المحیط). گران سنگ گردانیدن آنرا. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء): و این خصومت و مجادلت در هم پیوست و به تطویل و تثقیل ادا کرد(یعنی گرایید). (سندبادنامه ص 305). || گرانبا
تخاففلغتنامه دهخداتخافف . [ ت َ ف ُ ] (ع مص ) سبک شدن . نقیض تثاقل . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء).
تخافلغتنامه دهخداتخاف . [ ت َ خاف ف ] (ع مص ) ضد تثاقل . (تاج الع__روس ج 6 ص 93) (اقرب الموارد) (قط-ر المحیط). و منه حدیث مجاهد و قد سأله حبیب بن ابی ثابت : انی اخاف ان یؤثر السجود جبهتی . فقال اذا سجدت فتخاف ؛ ای ضعجبهتک ع
متثاقللغتنامه دهخدامتثاقل . [ م ُ ت َ ق ِ ] (ع ص ) کاهلی کننده و پس ماننده و خویشتن را گران سازنده . (آنندراج ) (از منتهی الارب ). سنگین و گران و ثقیل و سست و کاهل . (ناظم الاطباء). || بددلی کننده در جنگ . (آنندراج ) (از منتهی الارب ). بددل و ترسو در جنگ . (ناظم الاطباء). || جذب شونده به جانب ز
گرانی کردنلغتنامه دهخداگرانی کردن . [ گ ِک َ دَ ] (مص مرکب ) سنگینی کردن . تثاقل . (زوزنی ). تثقیل . (تاج المصادر بیهقی ) : و علامت خلط بلغمی آن است که ملازه دراز شود... و سپید و سوزش و گرمی نکند، لکن گرانی کند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). || سرسنگینی . تکلف . مشقت . اذیت کردن <s
درنگ کردنلغتنامه دهخدادرنگ کردن . [ دِرَ ک َ دَ ] (مص مرکب ) پائیدن . دیر ماندن . مولیدن . فرغول . (یادداشت مرحوم دهخدا). اهمال کردن . کوتاهی کردن . مسامحه کردن . بر جای ماندن . مبادرت به کاری نکردن . تأمل کردن . سوختن وقت . تأخیر کردن . طول دادن . در تعویق و تأخیر انداختن . (ناظم الاطباء). ابط
متثاقللغتنامه دهخدامتثاقل . [ م ُ ت َ ق ِ ] (ع ص ) کاهلی کننده و پس ماننده و خویشتن را گران سازنده . (آنندراج ) (از منتهی الارب ). سنگین و گران و ثقیل و سست و کاهل . (ناظم الاطباء). || بددلی کننده در جنگ . (آنندراج ) (از منتهی الارب ). بددل و ترسو در جنگ . (ناظم الاطباء). || جذب شونده به جانب ز