خمللغتنامه دهخداخمل . [ خ ُ ] (ع اِ) دوست خالص . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ). خِمل . رجوع به خمل شود.
خمللغتنامه دهخداخمل . [ خ ِ م ِ ] (اِ) رَزَک . نام گیاهی است به لهجه ٔ مردم آستارا و در زبان آلمانی نیز رزک را خمل نیز مینامند. (یادداشت بخط مؤلف ).
خمللغتنامه دهخداخمل . [ خ َ ] (ع اِ) ریشه . پرز. پرز جامه ٔ مخمل و جز آن . یقال : له خمل ؛ ای هدب . || شترمرغ نر. || نهالی گرد. (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ). || یک نوع ماهی است . (منتهی الارب ). رجوع به خَمَل شود.
خمللغتنامه دهخداخمل . [ خ َ ] (ع مص ) نهادن بُسْر را در سبوی و مانند آن تا نرم و پخته گردد. (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ).
خمیللغتنامه دهخداخمیل . [ خ َ ] (ع ص ) طعام نرم . || ابر انبوه . (منتهی الارب )(از تاج العروس ) (از لسان العرب ). || پرزگن . (یادداشت بخط مؤلف ). منه : ثوب خمیل ؛ جامه ٔ برزگن . (ربنجنی ). || ج ِ خمیله . (منتهی الارب ).
خامللغتنامه دهخداخامل . [ م ِ ] (ع ص ) گمنام . (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (غیاث اللغات ) (منتهی الارب ) (فرهنگ شعوری ج 1 ص 372). بی نام . (مهذب الاسماء) : در مجلس عام از هرگونه مردم کافی و خامل حاضر بود
خموللغتنامه دهخداخمول . [ خ ُ ] (ع اِمص ) گمنامی . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ) : ماسزا داریم که منزلتی .... و بدین خمول و انحطاط راضی نباشیم . (کلیله و دمنه ). آنکه بخمول راضی گردد نزدیک اهل مروت وزنی ندارد. (کلیله و دمنه ). نشاید پادشاهان را که هن
خموللغتنامه دهخداخمول . [ خ ُ ] (ع مص ) گمنام و بیقدر گردیدن . || نهان گردیدن صوت و ذکر کسی . منه : خمل ذکره و صوته . || مبتلا گردیدن به درد خمال . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (ازلسان العرب ). این فعل بصیغه ٔ مجهول استعمال میشود.
خملاتلغتنامه دهخداخملات . [ خ ِ ] (ع اِ) ج ِ خملة. (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ).
خملةلغتنامه دهخداخملة. [ خ َ ل َ ] (ع اِ) درخت انبوه بهم پیچیده . || جای درخت ناک هرجا که باشد. || پر شترمرغ نر. || چادر و جامه ٔ خواب دار. خِملَه . || جامه ٔ مخمل و پرزدار مانند چادر و جز آن . خِملَه . || ابریشم . خِملَه . || موی شتر. خِملَه . || پارچه ٔابریشمین . خِملَه . || پارچه ٔ پشمین .
خملةلغتنامه دهخداخملة.[ خ ِ ل َ ] (ع اِ) ناکسی . || چادر و جامه ٔخواب دار. خَمْلَة. || جامه ٔ مخمل و پرزدار مانند چادر و جز آن . خَمْلَة. || ابریشم . خَمْلَة. موی شتر. || پارچه ٔ ابریشمین وپشمین . || درون مرد و سرّ او. ج ، خملات .- لئیم الخملة ؛ پست باطن . (منتهی ا
هدبلغتنامه دهخداهدب . [ هَُ / هَُ دُ ] (ع اِ) مژه ٔ چشم . (منتهی الارب (اقرب الموارد). || ریشه ٔ ریزه ٔ جامه . (منتهی الارب ). خمل الثوب و طرفه . (اقرب الموارد).
خواب و بیدارلغتنامه دهخداخواب و بیدار. [ خوا / خا ب ُ ] (ص مرکب ) پارچه یا مخملی که قسمتی از پود و خمل آن مایل بسویی و قسمتی مایل بسوی دیگر است : مخمل خواب و بیدار. (یادداشت بخط مؤلف ). || بین بیداری و خواب است . بین نوم و یقظه . هنوز خواب تمام فرونگرفته .
خموللغتنامه دهخداخمول . [ خ ُ ] (ع مص ) گمنام و بیقدر گردیدن . || نهان گردیدن صوت و ذکر کسی . منه : خمل ذکره و صوته . || مبتلا گردیدن به درد خمال . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (ازلسان العرب ). این فعل بصیغه ٔ مجهول استعمال میشود.
مستقرعلغتنامه دهخدامستقرع . [ م ُ ت َ رِ ] (ع ص ) نعت فاعلی از استقراع . سُم که سخت شده باشد. (از اقرب الموارد) (از منتهی الارب ). || شکنبه که خَمْل یعنی پرز وی رفته باشد. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || گشن به عاریت خواهنده . || ماده گاو گشن خواه . (از منتهی الارب ). رجوع به استقراع شو
پرزهلغتنامه دهخداپرزه . [ پ ُ زَ / زِ ] (اِ) پُرز. و معرب آن برزج است : اِخمال ؛ پرزه دار و خوابناک گردانیدن جامه را. مُخمَل ؛ جامه های پرزه دار خوابناک . خمل ؛ ریشه و پرزه ٔ جامه ٔ مخمل و مانند آن . (منتهی الارب ) : [ مرد مبتلی به بیم
خملاتلغتنامه دهخداخملات . [ خ ِ ] (ع اِ) ج ِ خملة. (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ).
خملةلغتنامه دهخداخملة. [ خ َ ل َ ] (ع اِ) درخت انبوه بهم پیچیده . || جای درخت ناک هرجا که باشد. || پر شترمرغ نر. || چادر و جامه ٔ خواب دار. خِملَه . || جامه ٔ مخمل و پرزدار مانند چادر و جز آن . خِملَه . || ابریشم . خِملَه . || موی شتر. خِملَه . || پارچه ٔابریشمین . خِملَه . || پارچه ٔ پشمین .
خملةلغتنامه دهخداخملة.[ خ ِ ل َ ] (ع اِ) ناکسی . || چادر و جامه ٔخواب دار. خَمْلَة. || جامه ٔ مخمل و پرزدار مانند چادر و جز آن . خَمْلَة. || ابریشم . خَمْلَة. موی شتر. || پارچه ٔ ابریشمین وپشمین . || درون مرد و سرّ او. ج ، خملات .- لئیم الخملة ؛ پست باطن . (منتهی ا
چشم مخمللغتنامه دهخداچشم مخمل . [چ َ / چ ِ م ِ م َ م َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) مؤلف آنندراج نویسد: چون خواب مخمل اصطلاح مقرری است از این جهت چشم مخمل نیز صحیح شده . خواب مخمل : بی رخت در چشمه ٔ آئینه ٔ دل آب نیست چشم مخمل را ز
مخمللغتنامه دهخدامخمل . [ م َ م َ / م ِ م َ ] (ع اِ) نوعی از جامه ٔ پرزدار. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). جامه ٔ پرزه دار خوابناک . (ناظم الاطباء). پارچه ٔ نخی یا ابریشمی که یک روی آن صاف و روی دیگر دارای پرزهای لطیف و نزدیک بهم و پرزها به یک سو خوابیده ا
مخمللغتنامه دهخدامخمل . [ م ُ م َ ] (ع اِ) جامه های پرزه دار خوابناک . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). جامه ٔ پرزدار خوابناک . (ناظم الاطباء). نوعی از قماش معروف که در ولایت بافند و بهترین آن کاشانی بلکه فرنگی بود به این قیاس پشت مخمل و روی مخمل . (آنندراج ). و رجوع به ماده ٔ بعد شود.
مخمللغتنامه دهخدامخمل . [ م ُ م ِ ] (ع ص ) گمنام و بی قدر گرداننده . || کسی که پرزه دار و خوابناک گرداند جامه را. (آنندراج ) (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). و رجوع به ماده ٔ بعد شود.
