یازهلغتنامه دهخدایازه . [ زَ / زِ ] (اِ) لرزه . (برهان ) (آنندراج ) (مؤیدالفضلا) (سروری ) : ز ترس بر تن ما لرز و یازه افتادی بدان زمان که رگ ما بجستی از نشتر. مسعودسعد.- تب یازه ؛ تب لرزه . و رجوع
حجهلغتنامه دهخداحجه . [ ح َج ْ ج َ ] (اِخ ) قصبه ٔ کوچکی است در یمن که مرکز قضائی موسوم بهمین اسم میباشد و آن در جهت شمالی حجه واقع است . رجوع بماده ٔ قبل شود.
حجةلغتنامه دهخداحجة. [ ح َ / ح ِج ْ ج َ ] (ع اِ) مهره ای است یا دانه ٔ مروارید که در گوش آویزند. || حجةاﷲ لاافعل کذا؛ سوگندی است عرب را.
حجةلغتنامه دهخداحجة. [ ح َج ْ ج َ ] (اِخ ) کوهی در یمن که شهری به همان نام در آن هست . (معجم البلدان ). شمس الدین سامی گوید: قضائی است در ولایت یمن در منتهای شمال غربی از سنجاق صنعاء از جانب شمال شرقی با اراضی غیرمضبوطه از طرف مغرب با دو قضای ابوعریش و لحیه از سنجاق حدیده ، و از جهت جنوب هم
حجةلغتنامه دهخداحجة. [ ح َج ْ ج َ ] (ع اِ) سال . (ترجمان عادل بن علی ). || مهره و یا دانه ٔ مروارید که در گوش آویزند و بکسر هم آمده است . (منتهی الارب ). || نرمه ٔ گوش . || یک بار حج کردن . (ناظم الاطباء).- ذوالحجة ؛ ماه دوازدهم سال قمری . ج ،ذوات الحجة. رجوع به ذ
حجةلغتنامه دهخداحجة. [ ح َج ْ ج َ ] (ع اِ) نرمه ٔ گوش . ج ، حِجَج . || سال . || یکبار حج کردن . (غیاث ).
مدنگ یازهلغتنامه دهخدامدنگ یازه . [ م َ دَ زَ ] (اِ مرکب ) کلان در. (یادداشت مؤلف ). و در بیت زیر کنایه از آلت مرد است : نیم مستک فتاده و خورده بی خیو این مدنگ یازه ٔ من .سوزنی (یادداشت مؤلف ).
کوب یازهلغتنامه دهخداکوب یازه . [ زَ / زِ ] (اِ مرکب ) مطراق و چکش آهنگری و مسگری را گویند. (برهان ) (آنندراج ). مطرقه و چکش آهنگری و مسگری . (ناظم الاطباء). || میخکوب را نیز گفته اند. (برهان ) (آنندراج ). || توخماق . (ناظم الاطباء).
تب یازهفرهنگ فارسی عمید= تب ⟨ تب نوبه: ◻︎ چنان دشمن از بیم تیغ تو لرزد / که گویی گرفته‌ست تبیازه او را (غضایری: لغت‌نامه: تبیازه).
نیم مستکلغتنامه دهخدانیم مستک . [ م َ ت َ ] (ص مرکب ) نیم مست : نیم مستک فتاده و خورده بی خدو این خدنگ یازه ٔ من .سوزنی .
تبیازهلغتنامه دهخداتبیازه . [ ت َب ْ زَ / زِ ] (اِ مرکب ) تب و لرزی را گویند که بسبب برآمدگی و بزرگ شدن سپرز بهم رسیده باشد. (برهان ). تب لرزه . (شرفنامه ٔ منیری ). یعنی تب لرزه ، چه یازه بمعنی حرکت است . (فرهنگ رشیدی ). تب نوبه ای که از بزرگ شدن سپرز عارض شود.
شب بوزهلغتنامه دهخداشب بوزه . [ ش َ زَ / زِ ](اِ مرکب ) شب پره را گویند که مرغ عیسی باشد. (برهان قاطع). شب پره . خفاش . وطواط. (ناظم الاطباء). ظاهراً مصحف شب یوزه و شب یازه است . (حاشیه ٔ برهان چ معین ).
مستکلغتنامه دهخدامستک . [ م َ ت َ ] (ص مصغر) مست گونه : مستک شده ای همی ندانی پس و پیش . (اسرار التوحید ص 17).- نیم مستک ؛ اندک مایه مست . اندک مست : نیم مستک فتاده و خورده <
شب بارهلغتنامه دهخداشب باره . [ ش َ رَ / رِ ] (ص مرکب ) مرکب از شب و باره . مجازاً، یعنی شب دوست . (از برهان قاطع). معنی لفظ شب دوست است . (از فرهنگ نظام ) (از آنندراج ). || زنی را گویند که شبها هرزه گردی کند. (برهان ) (فرهنگ جهانگیری ). زن فاحشه را گویند که شبه
دوپیازهلغتنامه دهخدادوپیازه . [ دُ زَ ] (اِخ ) نام ملایی ظریف بوده است در هند مانند عبید زاکانی . (لغت محلی شوشتر).
دوپیازهلغتنامه دهخدادوپیازه . [ دُ زَ / زِ ] (ص نسبی ، اِ مرکب ) نوعی از بریان که از مسکه و زردچوبه و سیر و پیاز و دیگرافزارها ترتیب می دهند. (ناظم الاطباء). نوعی از قلیه و نانخورش . (آنندراج ). طاس کباب . (یادداشت مؤلف ):لاتخرجن من البیوت لغازة او غیر غازة
پیازهلغتنامه دهخداپیازه . [ زَ / زِ ] (ص نسبی ، پسوند) (دو...)- دوپیازه ؛ طعامی است . رجوع به دوپیازه شود. (از لغت محلی شوشتر نسخه ٔ خطی ).
خامیازهلغتنامه دهخداخامیازه .[ زَ / زِ ] (اِ) خمیازه و دهن درّه باشد. (برهان قاطع). رجوع به «خامیازه » و «خمیازه » شود : کس از آن جمله شادمانه نگشت به تب گرم و خامیازه ٔمن .سوزنی (از فرهنگ جهانگیری ).
خمیازهلغتنامه دهخداخمیازه . [ خ َم ْ زَ/ زِ ] (اِ) فاژه . دهن دره . دهان دره . باسک . پاسک . آسا. تثاوب . خمیاز. بازشدن تشنجی و طبیعی دهان بطوری مخصوص با غلبه خواب یا ماندگی ، بیاستو. آسا. فنجا. ثوباء. هاک . خامیاز. (یادداشت بخط مؤلف ) :</span
