بطنلغتنامه دهخدابطن . [ ب َ ] (ع اِ) شکم . خلاف ظهر (مذکر است ). ج ، اَبْطُن و بُطنان و بُطون . (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ). شکم انسان و حیوان . (فرهنگ نظام ). شکم . (آنندراج ) (مؤید الفضلاء) (ترجمان علامه ٔ جرجانی ص 27) (مهذب الاسماء) (غیاث ). خلاف ظهر و
بطنلغتنامه دهخدابطن . [ ب َ طَ ] (ع اِ) بیماری شکم . (منتهی الارب ) (آنندراج ). رنج شکم از پرخوردن . (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
بطنلغتنامه دهخدابطن . [ ب َ طَ ] (ع مص ) کلان شکم گردیدن . (منتهی الارب ). بزرگ شدن شکم از پرخوردن . (از ناظم الاطباء). بزرگ شدن شکم از سیری . (تاج المصادر بیهقی ) (از اقرب الموارد). کلان شکم شدن . (آنندراج ).
بطنلغتنامه دهخدابطن . [ ب َ ] (ع مص ) نهان شدن . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). بطون . (اقرب الموارد). رجوع به همین مصدر شود. || اثر کردن بیماری در باطن کسی : بطنه الداء و به . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). || دردمندشکم شدن . (منتهی الارب ). دردمند شدن شکم کسی . (از ناظم ا
بطنلغتنامه دهخدابطن . [ ب َ طِ ] (ع ص ) توانگر متکبر. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). مالدار متکبر. (آنندراج ). || بنده ٔ شکم و عبدالبطن . (ناظم الاطباء). بنده ٔ شکم . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). مرد شکم پرست که از خوردن سیر نگردد. (آنندراج ). || کفش چوبی . (دزی ج <span class="hl" dir="
چبتنلغتنامه دهخداچبتن . [چ َ ت َ ] (اِ) انبانچه را گویند، و بجای تای قرشت یای حطی هم آمده است . (برهان ) (انجمن آرا) (آنندراج ). انبانچه . (ناظم الاطباء).
بتگنلغتنامه دهخدابتگن . [ ب ِ گ َ ] (اِ) بتکن . نوعی از ساز برزگری و آن را تخته ٔ سیار و ماله نیز گویند. (شرفنامه ٔ منیری ). تخته ٔ مخصوص که برزگران آن را بر زمین شیارکرده بکشند تا کلوخها شکسته گردد و نام دیگرش ماله است . (فرهنگ نظام ). و رجوع به بتکن شود.
بتنلغتنامه دهخدابتن .[ ب ِ ت ُ ] (فرانسوی ، اِ) بتون . یکی از انواع مصالح بنائی مرکب از سیمان و آب و ریگ و ماسه که به نسبت های خاص درهم آمیزند و چون اندکی بگذرد چون ساروج سخت و مستحکم شود و زیرپی بناو پایه را بدان سازند و اسکلت و بدنه را با آن استحکام دهند و چون میله های فلزی و مفتول آهنین د
بطنةلغتنامه دهخدابطنة. [ ب َ ن َ] (ع اِ) تکبر و فیریدگی . (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ) (آنندراج ). || سیری و پری شکم از طعام . و منه المثل : البطنة تذهب الفطنه ، و یقال : لیس للبطنة خیر من خمصة تتبعها. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). سیری و پری شکم از طعام . (آنندراج ). بزرگ شدن شکم از سیری .
بطنیلغتنامه دهخدابطنی . [ ب َ ] (ص نسبی ) منسوب به بطن ، شکم . || مادری ، مقابل صلبی : برادر بطنی . خواهر بطنی .
بطنانلغتنامه دهخدابطنان . [ ب ُ ] (ع اِ) ج ِ بَطْن ْ. (ناظم الاطباء). ج ِ بطن ، شکم . (آنندراج ).- بطنان الجنة ؛ میانه ٔ بهشت . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). وسط بهشت . (اقرب الموارد).|| ج ِ باطن . (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). ج ِ باطن ، بمعنی آب راهه در ز
بطنتلغتنامه دهخدابطنت . [ ب ِ ن َ ] (ع اِ)بَطْنَة بمعنی سیری و پری شکم از طعام : کم خورش ، مرد شرفتنت نیست هرکجا بطنت است فطنت نیست .سنایی .شخصی بود صاحب ذکا و فطنت نه با جهالت و بطنت . (جهانگشای جوینی ). و رجوع به بطنه شود.
سبعینفرهنگ فارسی عمیدهفتاد: ◻︎ ظَهر و بطن است و بطن بطن یقین / همچنین تا به سبع یا سبعین (جامی۱: ۱۴۵).
بطنةلغتنامه دهخدابطنة. [ ب َ ن َ] (ع اِ) تکبر و فیریدگی . (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ) (آنندراج ). || سیری و پری شکم از طعام . و منه المثل : البطنة تذهب الفطنه ، و یقال : لیس للبطنة خیر من خمصة تتبعها. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). سیری و پری شکم از طعام . (آنندراج ). بزرگ شدن شکم از سیری .
بطنیلغتنامه دهخدابطنی . [ ب َ ] (ص نسبی ) منسوب به بطن ، شکم . || مادری ، مقابل صلبی : برادر بطنی . خواهر بطنی .
بطن هیفالغتنامه دهخدابطن هیفا. [ ب َ ن ِ هََ ] (اِخ ) جایگاهی است بر هفت میلی مدینه . (از الامتاع الاسماع صص 261-265).
بطن السرلغتنامه دهخدابطن السر. [ ب َ نُس ْ س ِ ] (اِخ ) وادیی است میان هجر و نجد که در آن یکی از ایام (جنگ ها) عرب روی داد. جریر گوید : استقبل الحی بطن السرام عسفوافالقلب فیهم رهین اینما انصرفوا.(از معجم البلدان ).
حبس البطنلغتنامه دهخداحبس البطن . [ ح َ سُل ْ ب َ ] (ع اِ مرکب ) عقل بطن . حبس بطن . بستن شکم . ببستن شکم . بندآوردن شکم .
داءالبطنلغتنامه دهخداداءالبطن . [ ئُل ْ ب َ ] (ع اِ مرکب ) جوع گاوی . داءالذئب . || فتنه ٔ عمیاء. || درد شکم . شکم درد.
سوادالبطنلغتنامه دهخداسوادالبطن . [ س َ دُل ْ ب َ ] (ع اِ مرکب ) جگربند. (دهار). به عربی کبد است . (فهرست مخزن الادویه ) (مهذب الاسماء).
مبطنلغتنامه دهخدامبطن . [ م ُ ب َطْ طَ ] (ع ص ) باریک شکم . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد) (از محیطالمحیط). رجل مبطن . باریک میان . (از مهذب الاسماء). مرد باریک شکم از گرسنگی . (ناظم الاطباء). || دزی در ذیل قوامیس عرب ذیل «بطن » آرد: لباس مُبَطَّن ، لباس لائی انداخته و پوشانده شد