جبلتلغتنامه دهخداجبلت . [ ] (اِ) داروی مسهل است و معدن او اصفهان است . ابن ماسویه گوید: منبت او زمین جبستر است . مسهل بلغم و صفرا بود. (از ترجمه ٔ صیدنه ). در مخزن الادویه و مفردات ابن بیطار و تحفه ٔ حکیم مؤمن و اختیارات بدیعی دیده نشد.
جبلتلغتنامه دهخداجبلت . [ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ع اِ) آفرینش . (غیاث اللغات ). خلقت . (زمخشری ). جبلة. اصل . طبیعت . فطرت .طینت . طبع. غریزه . نهاد. آب و گل . خمیره . سرشت . گُهر. گوهر. ذات . منش . آفریده . عادت ِ قدیم : اگر قرار جبلت ز آب و آتش خاست چرا ببرد جبلت
خوش جبلتلغتنامه دهخداخوش جبلت . [ خوَش ْ / خُش ْ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) خوش ذات .خوش طینت . خوش جنس . خوش سریرت . نیکوسریرت . نیکونهاد.
نیک جبلتلغتنامه دهخدانیک جبلت . [ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) نیک خصال . نیک طینت . (یادداشت مؤلف ).
زبلاتلغتنامه دهخدازبلات . [ زَ ب َ ] (ع اِ) اشیاء. ج ِ زَبَلَه بمعنی شی ٔ گویند: اخذوا زبلاتهم ؛ یعنی گرفتند چیزهای خود را. (البستان ).
جبلاتلغتنامه دهخداجبلات . [ ج ِ ب ِل ْ لا ] (ع اِ) ج ِ جِبِلَّة. (منتهی الارب ). رجوع به آن کلمه شود.
جبلتالغتنامه دهخداجبلتا. [ ] (اِخ ) نام ناحیه ای است در حدود سامرا. رجوع به نزهة القلوب ج 3 ص 172 شود.
خوش جبلتلغتنامه دهخداخوش جبلت . [ خوَش ْ / خُش ْ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) خوش ذات .خوش طینت . خوش جنس . خوش سریرت . نیکوسریرت . نیکونهاد.
نیک جبلتلغتنامه دهخدانیک جبلت . [ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) نیک خصال . نیک طینت . (یادداشت مؤلف ).
خوش ذاتلغتنامه دهخداخوش ذات . [ خوَش ْ / خُش ْ ](ص مرکب ) خوش فطرت . خوش جبلت . مقابل بدذات . پاک گهر.
طینتفرهنگ مترادف و متضاد۱. باطن، جبلت، خلقت، ذات، سرشت، طبیعت، فطرت، نهاد ۲. خلق، خو، عادت ۳. طین، گل
جبلتالغتنامه دهخداجبلتا. [ ] (اِخ ) نام ناحیه ای است در حدود سامرا. رجوع به نزهة القلوب ج 3 ص 172 شود.
خرجبلتلغتنامه دهخداخرجبلت . [ خ َ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) نعت است آنرا که طبیعت خر دارد. کنایه از نافهم و بی شعور : سرسام جهل دارند این خرجبلتان وز مطبخ مسیح نیایدخلالشان .خاقانی .
خوش جبلتلغتنامه دهخداخوش جبلت . [ خوَش ْ / خُش ْ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) خوش ذات .خوش طینت . خوش جنس . خوش سریرت . نیکوسریرت . نیکونهاد.
نکوجبلتلغتنامه دهخدانکوجبلت . [ ن ِ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) نیکوجبلت . (یادداشت مؤلف ). نکوسرشت . نیکوسرشت . خوش طینت . نیک فطرت .
نیک جبلتلغتنامه دهخدانیک جبلت . [ ج ِ ب ِل ْ ل َ ] (ص مرکب ) نیک خصال . نیک طینت . (یادداشت مؤلف ).