خای

xāy

معنی

۱. = خاییدن
۲. خاینده (در ترکیب با کلمۀ دیگر): آهن‌خای، جگرخای، جوش‌خای، ژاژخای، شکرخای، گوهرخای.

جست‌وجوی دقیق

خای

لغت‌نامه دهخدا

خای . (اِمص ) خاییدن . در زیر دندان نرم کردن باشد. || (فعل امر)از کلمه ٔ خاییدن به معنی «بخای » یعنی در زیر دندان نرم ساز. (برهان قاطع). || (اِ) خوش آیند، هرچه مقبول طبع باشد. || زمین کاویده شده وکنده شده . || زمین پست . || خایه . (ناظم الاطباء). || (نف ) خاینده . جونده .زیرد

خای

فرهنگ فارسی عمید

۱. = خاییدن۲. خاینده (در ترکیب با کلمۀ دیگر): آهن‌خای، جگرخای، جوش‌خای، ژاژخای، شکرخای، گوهرخای.

جست‌وجوی هم‌آوا

head-to-head

دیکشنری انگلیسی به فارسی

سر به سر

hash head

دیکشنری انگلیسی به فارسی

هش سر

cha-cha-cha

دیکشنری انگلیسی به فارسی

چا چا چا

خاگ

لغت‌نامه دهخدا

خاگ . (اِ) بیضه ٔ مرغ . (برهان قاطع) (انجمن آرای ناصری ) (ناظم الاطباء) (اشتنگاس ). تخم پرنده . (فرهنگ نظام ) . مرغانه . چوزی . || خاگ کبک یک قسم انگوراست که بسیار نفیس می باشد و در شیراز بوده و به تخم کبک مشهور و شبیه به آن است . (انجمن آرای ناصری ).

خایه

لغت‌نامه دهخدا

خایه . [ ی َ / ی ِ ] (اِ) خصیه ٔ انسان . (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) (آنندراج ) (غیاث اللغات ) (دهار). گند. جند. تخم . بیضه . دنبلان ، طملان : بلیف خرما پیچیده بینمت همه تن فشرده خایه به انبر بریده کیربگاز.

جست‌وجوی مشابه

خایدانه

لغت‌نامه دهخدا

خایدانه . [ ن َ / ن ِ ] (اِ مرکب ) دانه ٔ سفید رنگی از جواهر است . خایه دانه . (از الجماهر بیرونی ص 129، پاورقی ). رجوع به خایه دانه شود.

خایدوکول

لغت‌نامه دهخدا

خایدوکول . (اِخ )نهری است در ترکستان شرقی که از کوههای «تیان شان » سرچشمه میگیرد و چون از دریاچه ٔ بغراج گذاشت به غنچه دریا تغییر نام می یابد. (از قاموس الاعلام ترکی ج 3).

خایدیسه

لغت‌نامه دهخدا

خایدیسه . [ س َ / س ِ ] (اِ مرکب ) خایه دیس . رجوع به خایه دیس شود.

خایسته

لغت‌نامه دهخدا

خایسته . [ ی َ ت َ / ت ِ ] (ن مف ) خاییده شده ، در زیر دندان نرم گردیده . (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) : بر خوان ژاژخای منه هرگزاین خوب قول پخته ٔ خایسته .ناصرخسرو.

خایه

لغت‌نامه دهخدا

جست‌وجوی متن

هرزه درای

فرهنگ فارسی عمید

یاوه‌گوی؛ بیهوده‌گوی؛ هرزه‌خای.

خرسپوزی

لغت‌نامه دهخدا

خرسپوزی . [ خ َ س ِ ] (حامص مرکب ) : ز خرسپوزی من علک خای گردد خرنه کَه خورد نه سبوس و نه جو نه آب و گیا.سوزنی .

فلجم

لغت‌نامه دهخدا

فلجم . [ ف َ ج َ ] (اِ) قفل و غلق در باشدیعنی زنجیر دروازه و کلیدان ، و به این معنی با خای نقطه دار هم هست . (برهان ). رجوع به فلج و فلخم شود.

فوریم

لغت‌نامه دهخدا

فوریم . (اِخ ) یکی ازاعیاد یهود که محض یادگاری خلاصی یهود بتوسط مردی خای و استر از هلاکت مراعات میشود. (قاموس کتاب مقدس ).

لنگ

لغت‌نامه دهخدا

لنگ . [ ل َ ] (اِ) لای ؟ لِه ؟ دُردی ؟ : از لنگ و رنگ کون و دهان را به گرد خنب کون لنگ خای کرد و دهان رنگ دوش کرد.سوزنی .

جست‌وجوی هم‌آغاز

خایه بردار

لغت‌نامه دهخدا

خایه بردار. [ ی َ / ی ِ ب َ ] (نف مرکب ) چاپلوس . خوش آمدگوی . (ناظم الاطباء) (آنندراج ).

خایه دار

لغت‌نامه دهخدا

خایه دار. [ ی َ / ی ِ ] (نف مرکب ) نعت است مر کسی را که مردانگی دارد. صفت آنکه در کارها قدرت و ثبات دارد.

خایدانه

لغت‌نامه دهخدا

خایدوکول

لغت‌نامه دهخدا

خایدیسه

لغت‌نامه دهخدا

خایدیسه . [ س َ / س ِ ] (اِ مرکب ) خایه دیس . رجوع به خایه دیس شود.

جست‌وجوی هم‌قافیه

دردخای

لغت‌نامه دهخدا

دردخای . [ دَ ] (نف مرکب ) دردخاینده . غمگین و رنجور. (ناظم الاطباء).

دندان خای

لغت‌نامه دهخدا

دندان خای . [ دَ ] (نف مرکب ) دندان خا. خاینده ٔ دندان از خشم . آنکه دندان غرچه کند از خشم و جز آن . (یادداشت مؤلف ) : سرایهاش همه پر ز سرو دیباپوش وثاقهاش همه پر ز شیر دندان خای . فرخی .کمند او ببرد زور پیل گردنک

پولادخای

لغت‌نامه دهخدا

پولادخای . (نف مرکب ) مرد یا اسب قوی و پرزور. آهن خای . صاحب انجمن آرا گوید: کنایه از اسب پرزور باشد و آن را آهن رگ و آهنین رگ نیز گویند. (انجمن آرای ناصری ). و آهن خای یعنی لجام خای ، چه وقتی اسب مستعد دویدن است لجام و دهنه میخاید : ز آواز او اندر

چین خای

لغت‌نامه دهخدا

چین خای . (اِخ ) نام ایالتی از چین به مساحت 697 هزار گز مربع و دارای یک میلیون و دویست هزار سکنه و کرسی آن نین شاه است .

شخای

لغت‌نامه دهخدا

شخای . [ ش َ ] (نف ) خراشنده . (ناظم الاطباء). مخفف شخاینده . || چاک کننده . همیشه بطور ترکیب استعمال می شود. (ناظم الاطباء).

درپیوند

بیشتر بدانید

خای

xāy

معنی

جست‌وجوی دقیق

لغت‌نامه دهخدا

فرهنگ فارسی عمید

جست‌وجوی هم‌آوا

دیکشنری انگلیسی به فارسی

دیکشنری انگلیسی به فارسی

دیکشنری انگلیسی به فارسی

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

جست‌وجوی مشابه

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

جست‌وجوی متن

فرهنگ فارسی عمید

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

جست‌وجوی هم‌آغاز

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

جست‌وجوی هم‌قافیه

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا

لغت‌نامه دهخدا