غمدلغتنامه دهخداغمد. [ غ َ ] (ع مص ) در نیام کشیدن شمشیر را. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). شمشیر در نیام کردن . (تاج المصادر بیهقی ) (المصادر زوزنی ). || پوشانیدن چیزی را. || درست کردن کاری را. اصلاح امر. (اقرب الموارد).
غمدلغتنامه دهخداغمد. [ غ َ م َ ] (ع مص ) افزون شدن آب چاه یا کم گردیدن آن . از اضداد است . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). غمدت الرکیة، کثر ملؤها و قل . ضد. (المزهر سیوطی ص 233).
غمدلغتنامه دهخداغمد. [ غ ِ ] (ع اِ) نیام شمشیر. (مهذب الاسماء) (دهار). نیام شمشیر و کارد.(منتهی الارب ) (آنندراج ) (غیاث اللغات ). ج ، اَغماد، غُمود. (مهذب الاسماء) (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). نیام . غلاف . قِراب . رجوع به نیام شود : غمد را بنمود و پنهان کرد
غمتلغتنامه دهخداغمت . [ غ َ ] (ع مص ) گران آمدن طعام بر دل کسی و مانند مست گردانیدن کسی را. (منتهی الارب ) (آنندراج ). سنگین شدن خوراک بر دل کسی و چون مست گردانیدن او را.اِتخام . (از اقرب الموارد). || فروبردن در آب . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). || فروگفتن چیز را. (منتهی الار
غمتلغتنامه دهخداغمت . [ غ َ م َ ] (ع مص ) همچو مست مدهوش گردیدن از گرانی طعام . (منتهی الارب ) (آنندراج ). سنگین شدن خوراک بر دل کسی و چون مست گردیدن او. (از اقرب الموارد).
غمضلغتنامه دهخداغمض . [ غ َ ] (ع مص ) آسان داشتن از کسی درخرید و فروخت . (منتهی الارب ). تساهل و آسان گیری در بیع. غموض هم آمده است . (از اقرب الموارد). || رفتن . (منتهی الارب ). رفتن در زمین و از نظر ناپدید شدن . (از اقرب الموارد). || درخلیدن و پوشیده شدن در گوشت . (منتهی الارب ). فرورفتن و
غمضلغتنامه دهخداغمض . [ غ ُ ] (ع مص ) مااکتحلت عینی غُمضاً؛ یعنی نخفتم . (منتهی الارب ). رجوع به غَمض شود.
غمطلغتنامه دهخداغمط. [ غ َ ] (ع مص ) خرد و خوار شمردن مردم را. منه الحدیث : انما ذلک من سفه الحق و غمط الناس ؛ ای ان یری الحق سفهاً و جهلا ویحتقر الناس . (منتهی الارب ). خوار داشتن . (تاج المصادر بیهقی ) (آنندراج ). عیب کردن کسی را. (المصادر زوزنی ). || شکر عافیت ننمودن . || خوار داشتن نعمت
غمدانلغتنامه دهخداغمدان . [غ ُ ] (اِخ ) نام عمارتی بود بسیار عالی و در زمان خلفا فرودآوردند. (برهان قاطع). کوشکی است به صنعای یمن . (منتهی الارب ). نام قصری معروف و مشهور در یمن ، گویند هفت سقف داشته و در میان هر دو سقف چهل ستون ، و در زمان خلفا آن را فرودآوردند، و صاحب برهان به فتح غین گفته ،
غمدانلغتنامه دهخداغمدان . [ غ َ ] (اِ مرکب ) (از: غم + دان ، پسوند مکان ) جایگاه غم . || کنایه از دنیا. (غیاث اللغات ) (برهان قاطع).
غمدانلغتنامه دهخداغمدان . [ غ ُ م ُدْ دا ] (ع اِ) نیام شمشیر. (منتهی الارب ) (آنندراج ). غلاف شمشیر. غِمد. (اقرب الموارد).
غمدیدگیلغتنامه دهخداغمدیدگی . [ غ َ دی دَ / دِ ] (حامص مرکب ) غمدیدن . گرفتار غم شدن . غمزدگی . حالت شخص غمدیده . رجوع به غم شود.
غمدیدهلغتنامه دهخداغمدیده . [ غ َ دی دَ / دِ ] (ن مف مرکب ) کسی که غم و اندوهی بدو رسیده باشد. ماتم زده . مصیبت رسیده . مغموم . (ناظم الاطباء). غم رسیده . (آنندراج ). گرفتار غم و اندوه : شد یقینش که گور غمدیده هست از آن اژدها ستم
اغمادلغتنامه دهخدااغماد. [ اَ ] (ع اِ)ج ِ غِمد، یعنی نیام شمشیر و کارد. (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ). ج ِ غمد، غلاف شمشیر. (از اقرب الموارد). غُمود. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).
نبوةلغتنامه دهخدانبوة. [ ن َب ْ وَ ] (ع مص ) بازماندن شمشیر از کار. (از منتهی الارب ) (اقرب الموارد). رجوع به نَبْوَت شود : سنان لسان و تیغ بیان و الشعراء یتبعهم الغاوون از هیبت جلال نبوّت در غمد کلال و نَبْوَت بماند. (مقدمه ٔ حافظ). || جفوة. (معجم متن اللغة) (اقرب الم
ضمادلغتنامه دهخداضماد. [ ض ِ ] (ع مص ) بستن چیزی بر جراحت . (منتهی الارب ) (منتخب اللغات ). و منه : ضَمدَ عینه بالصبر؛ ای جَعله علیها. (منتهی الارب ). || زدن عصا بر سر کسی . || مدارا کردن . || برابری کردن در چیزی . (منتهی الارب ). || دو معشوق گرفتن زن . ابوذؤیب گوید :
غمدانلغتنامه دهخداغمدان . [غ ُ ] (اِخ ) نام عمارتی بود بسیار عالی و در زمان خلفا فرودآوردند. (برهان قاطع). کوشکی است به صنعای یمن . (منتهی الارب ). نام قصری معروف و مشهور در یمن ، گویند هفت سقف داشته و در میان هر دو سقف چهل ستون ، و در زمان خلفا آن را فرودآوردند، و صاحب برهان به فتح غین گفته ،
غمدانلغتنامه دهخداغمدان . [ غ َ ] (اِ مرکب ) (از: غم + دان ، پسوند مکان ) جایگاه غم . || کنایه از دنیا. (غیاث اللغات ) (برهان قاطع).
غمدانلغتنامه دهخداغمدان . [ غ ُ م ُدْ دا ] (ع اِ) نیام شمشیر. (منتهی الارب ) (آنندراج ). غلاف شمشیر. غِمد. (اقرب الموارد).
غمدیدگیلغتنامه دهخداغمدیدگی . [ غ َ دی دَ / دِ ] (حامص مرکب ) غمدیدن . گرفتار غم شدن . غمزدگی . حالت شخص غمدیده . رجوع به غم شود.
غمدیدهلغتنامه دهخداغمدیده . [ غ َ دی دَ / دِ ] (ن مف مرکب ) کسی که غم و اندوهی بدو رسیده باشد. ماتم زده . مصیبت رسیده . مغموم . (ناظم الاطباء). غم رسیده . (آنندراج ). گرفتار غم و اندوه : شد یقینش که گور غمدیده هست از آن اژدها ستم
متغمدلغتنامه دهخدامتغمد. [ م ُ ت َ غ َم ْ م ِ ] (ع ص ) فروپوشنده و پنهان دارنده . (آنندراج ). کسی که خداوند عالم وی را از رحمت خود پوشانیده باشد و رحمت خدای او را گرفته باشد. (ناظم الاطباء). || آب پر و مملو. (ناظم الاطباء) (از فرهنگ جانسون ) (از اقرب الموارد). و رجوع به تغمد شود.
یرغمدلغتنامه دهخدایرغمد. [ ی َ غ َ ] (اِخ ) مرکز بلوک براکوه واقع در سبزوار. بلوک مزبور جمعاً 7241 تن جمعیت دارد. (جغرافیای سیاسی کیهان ص 195). و رجوع به براکوه شود.
مغمدلغتنامه دهخدامغمد. [ م ُ غ َم ْ م َ ] (ع ص ) پوشیده کرده شده . (غیاث ) (از اقرب الموارد). || (اصطلاح ادبی ) نزد شعرا آن است که شاعر ارکان شعر چندان که تواند بنهد که هر رکنی از آن اگر از طول بخوانی شعری باشد درست و اگر در عرض بخوانی همچنان شعری مستقیم و اجزای شعر به نوعی نهاده باشد که هر ج
مغمدلغتنامه دهخدامغمد. [ م ُ م َ ] (ع ص ) شمشیر در نیام گذاشته . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
