فلک البروجلغتنامه دهخدافلک البروج . [ ف َ ل َ کُل ْ ب ُ ] (ع اِ مرکب ) فلک هشتم است که صور فلکی حمل و ثور و جوزا و... بر آن است و قسمتی از آن را که برجهای دوازده گانه به ترتیب بر آن قرار میگیرند منطقةالبروج گویند، پس از فلک زحل وپیش از فلک الافلاک است . (یادداشت مؤلف ) : <b
فلقلغتنامه دهخدافلق . [ ف َ ](ع اِ) شکاف دهن . (منتهی الارب ). شکاف . ج ، فلوق : ضربه علی فلق رأسه ؛ یعنی بر مفرق و وسط سر او زد. (اقرب الموارد). || بلا و سختی . رجوع به فِلْق شود. || (مص ) شکافتن چیزی را. (منتهی الارب ). شکافتن . (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ) (از اقرب الموارد). || برک
فلقلغتنامه دهخدافلق . [ ف َ ل َ ] (اِخ ) نام سوره ٔ صدوسیزدهم قرآن کریم که با آیه ٔ «قل اعوذ برب الفلق » آغاز شود و یکی از معوذتین است . (یادداشت مؤلف ). پیش از سوره ٔ الناس و بعد از سوره ٔ اخلاص .
فلقلغتنامه دهخدافلق . [ ف َ ل َ ] (ع اِ) هرچه شکافته شود، از روشنی بامداد یا سپیدی آخر شب که سرخی آفتاب است . || تمامه ٔ آفرینش . || زمین پست میان دو پشته . ج ، فلقان . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || جای فراخ . (منتهی الارب ). || زمین مطمئن میان دو پشته ، و گفته اند فضاءبین دو ریگ . (ا
حینئذلغتنامه دهخداحینئذ. [ ن َ ءِ ذِن ْ ] (ع اِ) آنگاه . (آنندراج ). در این هنگام . آن هنگام . (مهذب الاسماء) (ناظم الاطباء). و حینئذ در فلک البروج چهار نقطه حاصل شود. (درةالتاج ).
قصر دوازده دریلغتنامه دهخداقصر دوازده دری . [ ق َ رِ دَ دَه ْ دَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان هشتم است که فلک البروج باشد به اعتبار دوازده برج . (برهان ).
چهار منقوطهلغتنامه دهخداچهار منقوطه . [ چ َ / چ ِ م َ طَ / طِ ] (اِ مرکب ) کنایه ازفلک کرسی باشد که فلک البروج است به اعتبار چهار نقطه ٔ مشرق و مغرب و شمال و جنوب . (برهان ) (آنندراج ).
نوبه زدنلغتنامه دهخدانوبه زدن . [ ن َ / نُو ب َ / ب ِ زَ دَ ] (مص مرکب ) نوبت زدن . رجوع به نوبت زدن شود : زیبد فلک البروج کوست کز نوبه زدن نوان ببینم .خاقانی .
فلکلغتنامه دهخدافلک . [ ف َ ] (ع مص ) گرد شدن پستان دختر.گردپستان شدن دختر. (منتهی الارب ) (اقرب الموارد).
فلکلغتنامه دهخدافلک . [ ف َ ل َ ] (اِ) آلتی چوبین که تسمه ای در وسط آن قرار داده کف پای بی ادبان و مجرمان را بدان بسته چوب زنند. (فرهنگ فارسی معین ). دو سرتسمه به چوب متصل است و برای چوب زدن پای مجرم را میان تسمه و چوب قرار داده و چوب را میگردانند تا تسمه دور آن بپیچد و پای را محکم نگه دارد،
فلکلغتنامه دهخدافلک . [ ف َ ل َ ] (ع اِ) چرخ . گردون .سپهر. ج ، افلاک ، فُلُک . (منتهی الارب ). جای گردش ستارگان . ج ، افلاک ، فلک [ ف ُ ل ُ / ف ُ ]. (اقرب الموارد). مجموع آسمان به عقیده ٔ قدما. (فرهنگ فارسی معین ). آسمان . چرخ . گردون . سپهر. سماء. از بابلی
فلکلغتنامه دهخدافلک . [ ف َ ل ِ ] (ع ص ) مرد گرداستخوان درشت پیوند. || مرد دردگین . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).
فلکلغتنامه دهخدافلک . [ ف ُ ] (ع اِ) کشتی . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (ترجمان علامه ٔ جرجانی ترتیب عادل بن علی ).
دبیر فلکلغتنامه دهخدادبیر فلک . [ دَ رِ ف َ ل َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) عطارد. (غیاث ) (برهان ). تیر.
پیر هفت فلکلغتنامه دهخداپیر هفت فلک . [ رِ هََف ْت ْ ف َ ل َ ] (اِخ ) کنایه از زحل است ، و برخی کنایه از مشتری گفته اند. (برهان ).
پیک فلکلغتنامه دهخداپیک فلک . [ پ َ / پ ِ ک ِ ف َ ل َ ] (اِخ ) ماه . ماه که کنایه از قمر باشد. (آنندراج ) (برهان ).
