پیمانه کشلغتنامه دهخداپیمانه کش . [ پ َ / پ ِ ن َ / ن ِ ک َ / ک ِ ] (نف مرکب ) که پیمانه کشد. که پیمانه برد. || پیمانه گسار. کنایه از شرابخوار. (آنندراج ) : پیر پیمانه
چمانهلغتنامه دهخداچمانه . [ چ َ ن َ / ن ِ ] (اِ) کدوی سیکی بودکه در او شراب کنند از بهر خوردن . (فرهنگ اسدی چ اقبال ص 447). کدوی به نگار کرده باشد که شراب درش کنند. (نسخه ای از فرهنگ اسدی از حاشیه ٔ فرهنگ چ اقبال ص <span class
چمانهلغتنامه دهخداچمانه . [ چ ُ ن َ / ن ِ ] (اِ) به معنی مطلق حیوان باشد. (برهان ). حیوان را نامند. (جهانگیری ). جاندار و حیوان . (ناظم الاطباء). چم . ورجوع به چم شود. || میانه و وسط. (ناظم الاطباء). || جرعه ٔ شراب . (ناظم الاطباء).
پیمانهلغتنامه دهخداپیمانه . [ پ َ/ پ ِ ن َ / ن ِ ] (اِ) هرچه بدان چیزی پیمایند. چیزی که غله و جز آن بدان کیل کنند. ظرفی که بدان چیزها پیمایند. (برهان ). منا. صاع . صواع . کیله . معیار. عدل .مکیل . مکیله . مقلد. (منتهی الارب ).
مانحلغتنامه دهخدامانح . [ن ِ ] (ع ص ) سخی و بخشنده و کریم . (غیاث ). بخشنده . (آنندراج ). دهنده و بخشنده و مرد سخی . (ناظم الاطباء).راد. جوانمرد. سخی . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
پیمانه کشیدنلغتنامه دهخداپیمانه کشیدن . [ پ َ / پ ِ ن َ /ن ِ ک َ / ک ِ دَ ] (مص مرکب ) شراب خوردن : در عشق دل پیاله چو مستانه میکشددر آتش است لاله و پیمانه میکشد.<
پیمانه کشیلغتنامه دهخداپیمانه کشی . [ پ َ / پ ِ ن َ / ن ِ ک َ / ک ِ ] (حامص مرکب ) عمل پیمانه کش . شرابخواری . (آنندراج ) : مطلب طاعت و پیمان صلاح از من مست که به پی
پیمان شکنفرهنگ فارسی عمیدکسی که خلاف عهدوپیمان خود رفتار کند؛ پیمانگسل؛ عهدشکن: ◻︎ پیر پیمانهکش من که روانش خوش باد / گفت پرهیز کن از صحبت پیمانشکنان (حافظ: ۷۷۶).
خطاپوشلغتنامه دهخداخطاپوش . [ خ َ ] (نف مرکب ) شفیق . رحیم . || کسی که از گناه و جرم اغماض می کند. (ناظم الاطباء). جرم پوش . (یادداشت بخط مؤلف ). پوشنده ٔ خطا. (آنندراج ) : گر رحمت حق هست عطاباش و خطاپوش تو رحمت حق بر همه آفاق عطائی . خاقان
پرهیز کردنلغتنامه دهخداپرهیز کردن . [ پ َ ک َ دَ ] (مص مرکب ) دوری کردن . خودداری کردن . حذر کردن . حِذر. حِذار. محاذره . احتراز. تحرز.اجتناب کردن . مجتنب بودن . مجانبت . تجنیب . تجنب . تحفظ. اِلاحة. امساک . استتار. تطرّس . (منتهی الارب ). نَستﱡر. اکتلاء. احتماء. تحمی . تحاشی . اشاحة <span class="h
حشوفرهنگ فارسی عمید۱. قسمت زائد در هرچیزی.۲. (ادبی) بخش میانی هر مصراع.۳. کلام یا جملۀ زائدی که در میان سخن واقع شود و از حیث معنی احتیاج به آن نباشد.۴. [قدیمی] آنچه با آن درون چیزی را پُر میکردند، مانندِ پشم یا پنبه که میان لحاف یا تشک میکردند: ◻︎ از حشو چرخ پُر نشد جوف همتت / سیمرغ همتت نه چون مر
پیمان شکنلغتنامه دهخداپیمان شکن . [ پ َ / پ ِ ش ِ ک َ ] (نف مرکب ) آنکه عهد بسته نگاه ندارد. ناقض عهد. عهد شکن . نکاث . ناکث . غدار. آنکه بر عهد خود ثابت نباشد. (آنندراج ). زنهارخوار. عهدگسل : ز دانا شنیدم که پیمان شکن زن جاف جاف اس
پیمانهلغتنامه دهخداپیمانه . [ پ َ/ پ ِ ن َ / ن ِ ] (اِ) هرچه بدان چیزی پیمایند. چیزی که غله و جز آن بدان کیل کنند. ظرفی که بدان چیزها پیمایند. (برهان ). منا. صاع . صواع . کیله . معیار. عدل .مکیل . مکیله . مقلد. (منتهی الارب ).
پیمانهفرهنگ فارسی عمید۱. ظرفی که با آن چیزی از مایعات یا غلات را اندازه بگیرند.۲. ساغر؛ پیاله؛ قدح شرابخوری؛ جام شراب.۳. (تصوف) چیزی که در آن انوار غیبی را مشاهده کنند؛ دل عارف: ◻︎ مرا به دور لب دوست هست پیمانی / که بر زبان نبرم جز حدیث پیمانه (حافظ: ۸۵۰).۴. [قدیمی] ظرفی که با آن مایعات را وزن کنند: پی
پیمانهفرهنگ فارسی معین(پَ یا پِ نِ) (اِمر.) 1 - ظرفی برای اندازه گیری غلات ، مایعات و ... 2 - جام شراب . 3 - مجازاً، شراب ، نوشیدنی .
خط پیمانهلغتنامه دهخداخط پیمانه . [ خ َطْ طِ پ ِ ن َ / ن ِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) نام خطها که در جام جم بوده ، ولی در غیر جام هم مستعمل است . (از آنندراج ) : بزم عشرت می گذارد بس که بی جانان مراحلقه ٔ مار است پنداری خط پیمانه ام
پیمانهلغتنامه دهخداپیمانه . [ پ َ/ پ ِ ن َ / ن ِ ] (اِ) هرچه بدان چیزی پیمایند. چیزی که غله و جز آن بدان کیل کنند. ظرفی که بدان چیزها پیمایند. (برهان ). منا. صاع . صواع . کیله . معیار. عدل .مکیل . مکیله . مقلد. (منتهی الارب ).
پر و پیمانهلغتنامه دهخداپر و پیمانه . [ پ ُ رُ پ َ / پ ِ ن َ / ن ِ ] (ص مرکب ، از اتباع ) پر و پیمان .
پیمانهفرهنگ فارسی عمید۱. ظرفی که با آن چیزی از مایعات یا غلات را اندازه بگیرند.۲. ساغر؛ پیاله؛ قدح شرابخوری؛ جام شراب.۳. (تصوف) چیزی که در آن انوار غیبی را مشاهده کنند؛ دل عارف: ◻︎ مرا به دور لب دوست هست پیمانی / که بر زبان نبرم جز حدیث پیمانه (حافظ: ۸۵۰).۴. [قدیمی] ظرفی که با آن مایعات را وزن کنند: پی
آسیای بیپیمانهdoserless grinderواژههای مصوب فرهنگستانآسیایی که پیمانه ندارد و در آن قهوه ازطریق مجرایی ناودانی خارج میشود