ترجمه مقاله

چهارطبع

čahārtab'

۱. (طب قدیم) مزاج‌های چهارگانه که در بدن انسان یا در مواد خوراکی در اثر فعل‌وانفعال متقابل در بدن ظاهر می‌شود و عبارتند از گرمی، سردی، خشکی و تری (حرارت، برودت، یبوست؛ رطوبت): ◻︎ طبایع تر و خشک و گرم است و سرد / مرکب از این چارطبع است مرد (سعدی۲: ۱۷۷).
۲. (طب قدیم) چهار خلط سودا، صفرا، بلغم و خون که تعادل بدن را بر اساس تعادل آن‌ها توجیح می‌کنند.
۳. [قدیمی] چهار عنصر که معتقد بودند پایه و اساس جهان را تشکیل می‌دهند شامل آب، خاک، آتش و باد: ◻︎ چارطبع مخالف سرکش / چندروزی شوند با هم خوش (سعدی: لغت‌نامه: چارطبع)، ◻︎ در این چارطبع مخالف‌نهاد / که آب آمد و آتش و خاک و باد (نظامی۶: ۱۱۵۸).

ترجمه مقاله