فسرده
لغت‌نامه دهخدا
فسرده . [ ف ُ / ف ِ س ُ دَ/ دِ ] (ن مف ) منجمدگردیده و بسته شده . (برهان ). اسم مفعول از فسردن . (حاشیه ٔ برهان چ معین ) :
هم از گنج صد در خوشاب جست
که آب فسرده ست گویی درست .
اندر زمستان خربزه های فسرده و نیم خام میخوراند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
گر داشت خصم ناری چون نار صد زبانی
چون خاک شد فسرده چون باد شد مجالش .
چو موم محرم گوش خزینه دار توام
نیم فسرده مرا ز آتش عذاب متاب .
ساقی منشین بمن ده آن می
کز خون فسرده برکشد خوی .
کسی کز عشق خالی شد فسرده ست
گرش صد جان بودبی عشق مرده ست .
ترکیب ها:
- فسرده آتش . فسرده بیان . فسرده پستان . فسرده خاطر. فسرده دل . فسرده رحم . فسرده شدن . فسرده شهر. فسرده قدم . فسرده گشتن . رجوع به همین مدخل ها در ردیف خود شود.
|| دل سرد گردیده و سردشده یعنی که دست و دل کسی به کاری نرود. (برهان ). غمگین . متأثر :
خورشید چون فسرده حبیبی که با حبیب
گاهیش جنگ و صلح و گهی وصل و جد بود.
فسردگان را همدم چگونه برسازم
فسردگان ز کجا و دم صفا ز کجا.
دل در مغاک ظلمت خاکی فسرده ماند
رختش به تابخانه ٔ بالا برآورم .
مرا بی عشق دل خود مهربان بود
چو عشق آمد فسرده چون توان بود؟
|| بهم خورده . از رونق افتاده . آشفته : ابراهیم پیدا آمد سواری دویست و سه صد و تجملی دریده و فسرده . (تاریخ بیهقی ). || ناچیز. بی ارزش . مردم دون و ناکس :
معجم عنانکش سخن توست گرچه دهر
با هر فسرده ای بوفا همرکاب شد.
|| مرده . کشته شده :
عجب نیست کز کام شیر فسرده
همی آب ریزد به ایوانت اندر.
|| به معنی شکاری هم به نظر آمده است . (برهان ).
هم از گنج صد در خوشاب جست
که آب فسرده ست گویی درست .
فردوسی .
اندر زمستان خربزه های فسرده و نیم خام میخوراند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
گر داشت خصم ناری چون نار صد زبانی
چون خاک شد فسرده چون باد شد مجالش .
خاقانی .
چو موم محرم گوش خزینه دار توام
نیم فسرده مرا ز آتش عذاب متاب .
خاقانی .
ساقی منشین بمن ده آن می
کز خون فسرده برکشد خوی .
نظامی .
کسی کز عشق خالی شد فسرده ست
گرش صد جان بودبی عشق مرده ست .
نظامی .
ترکیب ها:
- فسرده آتش . فسرده بیان . فسرده پستان . فسرده خاطر. فسرده دل . فسرده رحم . فسرده شدن . فسرده شهر. فسرده قدم . فسرده گشتن . رجوع به همین مدخل ها در ردیف خود شود.
|| دل سرد گردیده و سردشده یعنی که دست و دل کسی به کاری نرود. (برهان ). غمگین . متأثر :
خورشید چون فسرده حبیبی که با حبیب
گاهیش جنگ و صلح و گهی وصل و جد بود.
منوچهری .
فسردگان را همدم چگونه برسازم
فسردگان ز کجا و دم صفا ز کجا.
خاقانی .
دل در مغاک ظلمت خاکی فسرده ماند
رختش به تابخانه ٔ بالا برآورم .
خاقانی .
مرا بی عشق دل خود مهربان بود
چو عشق آمد فسرده چون توان بود؟
نظامی .
|| بهم خورده . از رونق افتاده . آشفته : ابراهیم پیدا آمد سواری دویست و سه صد و تجملی دریده و فسرده . (تاریخ بیهقی ). || ناچیز. بی ارزش . مردم دون و ناکس :
معجم عنانکش سخن توست گرچه دهر
با هر فسرده ای بوفا همرکاب شد.
خاقانی .
|| مرده . کشته شده :
عجب نیست کز کام شیر فسرده
همی آب ریزد به ایوانت اندر.
خاقانی .
|| به معنی شکاری هم به نظر آمده است . (برهان ).
