ترجمه مقاله

آوریدن

لغت‌نامه دهخدا

آوریدن . [ وَ دَ ] (مص ) آوردن ، مقابل بردن :
به پیش آوریدند آهنگران
غل و بند و زنجیرهای گران .

فردوسی .


سپهبد هر آنجا که بد موبدی ...
ز کشور به نزدیک خویش آورید
بگفت آن جگرخسته خوابی که دید.

فردوسی .


بشد تیز نعمان صد اسب آورید
ز اسبان جنگ آوران برگزید.

فردوسی .


ز دینار با هر یکی سی هزار
نثار آوریده بر شهریار.

فردوسی .


نثارآورید او چو روز نخست
ز گوهر بسی اندرون مایه جست .

فردوسی .


جهان سر نهادند سوی عزیز
بسی آوریدند هر گونه چیز.

شمسی (یوسف و زلیخا).


چنین آوریدیم چیزی حقیر
ز روغن ز ریچال و کشک و پنیر.

شمسی (یوسف و زلیخا).


مر آن را [ یوسف را ] در آن پیشگاه آورید
بر تخت دستور شاه آورید.

شمسی (یوسف وزلیخا).


بندیش که کردگار گیتی
از بهر چه آوریدت ایدر.

ناصرخسرو.


|| رسانیدن . ابلاغ :
درود آوریدش خجسته سروش
کزین بیش مخْروش و بازآر هوش .

فردوسی .


سیاوش یکی جایگه ساخت نغز
پسندیده ٔ مردم پاک مغز
مگر خود سروش آوریدش خبر
که چونان نگارید آن شهر و بر.

فردوسی .


ز دزدی ّ صاع آوریده خبر
بدین داستان من شدم چون شرر.

شمسی (یوسف و زلیخا).


به یوسف ز یزدان سلام آورید
نه تنها که با این پیام آورید.

شمسی (یوسف و زلیخا).


مر او را سلام آورید از خدای
جهان آفرین خالق رهنمای .

شمسی (یوسف و زلیخا).


تن خویشتن را بیوسف نمود
ز یزدان سلام آورید و درود.

شمسی (یوسف و زلیخا).


|| گزیدن بشاهی : و از این پس یزدجرد شهریار را آوریدند. چون بنشست روزگار خلافت ... عمر خطاب بود. (مجمل التواریخ ).
|| گذرانیدن ، چنانکه به شمشیر :
سپهدار ترکان چو باد دمان
بتیغ آوریده سپه آن زمان
جهانجوی قارَن چون آشفته پیل
زمین کرده از خون چو دریای نیل .

فردوسی .


|| بردن . رسانیدن ، چنانکه مدت و اجلی را :
که گیتی سپنج است و جاوید نیست
فری برتر از فرّ جمشید نیست
سپهر بلندش بپای آورید
جهان را جز او کدخدای آورید.

فردوسی .


|| کردن :
سپاهی که نوروز گرد آورید
همه نیست کردش ز ناگه شجام .

دقیقی .


ز گرد آوریدن که یابد بهی
که میرفت باید به دست تهی .

فردوسی .


جهاندار سی سال از این پیشتر
چگونه پدید آوریدی گهر
برفت و سر آمد بر او روزگار
همه رنج او ماند از او یادگار.

فردوسی .


به پیران ویسه چنین گفت شاه [ افراسیاب ]
که گفتم بیاور ز هر سو سپاه
درنگ آوریدی تو از کاهلی
سبب پیری آمد و گر بددلی .

فردوسی .


تو و مادرت هر دو از چنگ دیو
برون آوریدم به رای و به ریو.

فردوسی .


بدست آوریده خردمند سنگ
به نایافته دُرّ نَدْهد زچنگ .

اسدی .


بدان ای پدر کآخر کار من
بخیر آوریده ست دادار من .

شمسی (یوسف و زلیخا).


چنین گفت کای داور ماه و مهر
پدید آوریدی زمین و سپهر.

شمسی (یوسف و زلیخا).


بنظم آوریدم بسی داستان
از افسانه و گفته ٔ باستان .

شمسی (یوسف و زلیخا).


بکار آمد آنها که برداشتند
نه گرد آوریدند و بگذاشتند.

سعدی .


|| نهادن :
یک آهوست خان را چو ناریش پیش
چو پیش آوریدی صد آهوش بیش .

ابوشکور.


برفتند فرمانبران پیش اوی
به نزدیک جهن آوریدند روی .

فردوسی .


نشستند با ماه دو مهرجوی
شب و روز روی آوریده بروی .

اسدی .


|| کشیدن :
تا سمو سر برآورید ز دشت
گشت زنگارگون همه لب کشت
هر یکی کاردی ز جان [ کذا ] برداشت
تا برند از سمو طعامک چاشت .

رودکی .


بچنگ آمدش چند گونه گهر
چو یاقوت و بیجاده و سیم و زر
ز خارا بافسون برون آورید
شد آراسته بندها را کلید.

فردوسی .


بسی آفرین بزرگان بگفت
بدان کش برون آورید از نهفت .

فردوسی .


سر مرد تازی [ ضحاک ] بدام آورید [ ابلیس ]
چنان شد که فرمان او برگزید.

فردوسی .


همه خلعت شاه پیش آورید
بر او آفرین کرد هر کس که دید.

فردوسی .


دوپاکیزه از خانه ٔ جمّشید
برون آوریدند لرزان چو بید.

فردوسی .


جدا کرد گاو و خر و گوسفند
بورز آورید آنچه بد سودمند.

فردوسی .


چو یک چند بگذشت او شد بلند
بنخجیر شیر آوریدی به بند.

فردوسی .


بزد کوس و لشکر برون آورید
ز هامون بدریای خون آورید.

فردوسی .


بیاورد گستهم آن خواسته
که جهنش فرستاد آراسته
به نزدیک شاه جهان آورید
چو خسرو مر آن را همه بنگرید
ببخشید جمله بایرانیان ...

فردوسی .


چو آن کاسه ٔ زهر پیش آورید
نگه کرد موبد بدو بنگرید.

فردوسی .


شتر زیر بار آوریدند زود.

شمسی (یوسف و زلیخا).


|| پدید کردن . پیدا کردن :
چون کَشَف انبوه غوغائی بدید
بانگ و زخ ّ مردمان خشم آورید .

رودکی .


از آن جوی راحت که راه آورید
شب و روز و خورشید و ماه آورید.

فردوسی .


دو سد برفرازید و جنگ آورید
همه رسم و راه پلنگ آورید.

فردوسی .


مرا آنگه آمد بکف باز تن
که مهر آوریدم بفرزند من .

فردوسی .


تگرگ آوریدند با باد سخت
پس از باد سرما که درّد درخت .

اسدی .


دل یوسف آئین و رای آورید
ره کدخدائی بجای آورید.

شمسی (یوسف و زلیخا).


|| حامل بودن ، چنانکه پیغامی را :
بگوید که روشن دلی شیده نام
بشاه آوریده ست چندین پیام .

فردوسی .


بدو گفت رستم که از پهلوان
پیام آوریدم بروشن روان .

فردوسی .


|| آفریدن .خلق کردن :
بدان کردگاری که چرخ آفرید
ستاره نمود و زمین آفرید.

شمسی (یوسف و زلیخا).


نهال فتنه در دلها تو کشتی
در آغاز خلایق آوریدن .

(منسوب به ناصرخسرو).


|| عرض کردن . گستردن . گستریدن :
نبایستی تو گفتارش شنیدن
چو بشنیدی به پیشم آوریدن .

(ویس و رامین ).


|| حمله کردن . جنگ آوری نمودن . (برهان ) (انجمن آرای ناصری ). شاهدی برای این معنی دیده نشد.
- بجای آوریدن ؛ گزاردن . اجرا کردن :
هر آنکس که فرمان بجای آورید
سپاه شهنشه بدو ننگرید.

فردوسی .


اگر کژ اگر راست پوینده اند
همه کس ره راست جوینده اند
ولیکن درست آوریدن بجای
مر آن را نماید که خواهد خدای .

اسدی .


تو آنچ از پیمبر رسیدت بگوش
ببین و بجای آوریدن بکوش .

اسدی .


بفرمود پس یوسف دین پناه
بجای آوریدند فرمان شاه .

شمسی (یوسف و زلیخا).


چو لختی پرستش بجای آورید
زمانی بسی شکرها گسترید.

شمسی (یوسف وزلیخا).


بشد مرد و بسیار گرمی نمود
بجا آورید آنچه فرموده بود.

شمسی (یوسف و زلیخا).


- زیر (بزیر) آوریدن ؛ بزمین پیوستن . پست کردن . بر زمین زدن . برزمین افکندن . مغلوب کردن . مقهور کردن :
کجات آن شبیخون ناگه چو شیر
که شیر ژیان آوریدی بزیر؟

فردوسی .


دگر نامور گرد سهراب شیر
که پیل ژیان آوریدی بزیر.

فردوسی .


دوفرزند بودش [ لهراسب را ] بسان دو ماه
سزاوار شاهی ّ و تخت و کلاه
یکی نام گشتاسب دیگر زریر
که زیر آوریدی سر نرّه شیر.

فردوسی .


نبرده برادرْم فرخ زریر
که شیر ژیان آوریدی بزیر.

فردوسی .


وزآن پس چو جنبنده آمد پدید
همه رستنی زیر خویش آورید.

فردوسی .


شه غرچگان بود برسان شیر
کجا پشت پیل آوریدی بزیر.

فردوسی .


بدو گفت اولاد کای نرّه شیر
جهان را به تیغآوریدی بزیر.

فردوسی .


- فراز آوریدن ؛ گردکردن :
چو گسترد خورشید دیبای زرد
بجوشید دریای دشت نبرد...
دو سالار هر دو بسان پلنگ
فراز آوریدند لشکر بجنگ .

فردوسی .


فراز آوریدند بیمر سپاه
ز شادی بریدند و آرامگاه .

فردوسی .


چو آن نامه برخواند [ نامه ٔ گراز ] قیصر، سپاه
فراز آورید از پی رزمگاه .

فردوسی .


چو دیوار، پیلان به پیش سپاه
فراز آوریدندو بستند راه .

فردوسی .


بوقت خواستن آسان دهد بزائر زر
اگر چه هست فراز آوریدنش دشوار.

فرخی .


بدیدی که ما را پس از کین سخت
بهم چون فراز آوریده ست بخت .

شمسی (یوسف و زلیخا).


- || بیاوردن :
بگویش که من نامه ٔ نغزناک
فراز آوریدستم از مغز پاک .

ابوشکور یا عنصری .


- فرودآوریدن ؛ پیاده کردن . در جائی متوقف ساختن :
بدان مرز لشکر فرود آورید [ طوس ]
زمین گشت از آن خیمه ها ناپدید.

فردوسی .


بدینگونه تا شهر هَمْدان رسید
بجائی که لشکر فرود آورید.

فردوسی .


چو خسرو به نزدیک ایشان رسید
به بیرونْش لشکر فرود آورید.

فردوسی .


- فرود آوریدن از تخت ؛ خلع کردن از پادشاهی :
براندیش از کار پرویزشاه
از آن ناسزاوار کار تباه
چو او را فرود آوریدی ز تخت
شد از تخم ساسان بیکبار بخت .

فردوسی .


ترجمه مقاله