ابن جزار

ابن جزار. [ اِ ن ُ ج َزْزا ] (اِخ ) ابوجعفر احمدبن ابراهیم بن علی بن ابی خالدقیروانی . از اطبای بزرگ مغرب در قرن چهارم هجری . پدر و عمش نیز طبیب بوده اند. او از شاگردان اسحاق بن سلیمان اسرائیلی است و بیش از هشتاد سال بقناعت و گوشه گیری بزیسته است و برخلاف دیگر اطبای مغرب از قرب سلاطین محترز بوده و بقول حاجی خلیفه در حدود 400 هَ .ق .وفات کرده است . گویند کتب طبی او پس از مرگ در حدود بیست و پنج قنطار برآمد. مشهورترین کتاب او در طب زادالمسافر است که بلاتینی و یونانی ترجمه شده ، و کتابی از او در اختصار قانون ابوعلی در کتابخانه ٔ پاریس به نمره ٔ 1056 موجود است . و از کتب اوست : الاعتماد (در ادویه ٔ مفرده ). بغیه (درقرابادین یا ادویه ٔ مرکبه ). کتاب العدة فی طول المدة. کتاب التعریف بصحیح التاریخ (در تراجم علمای عصر). رسالة فی النفس و فی ذکر اختلاف الاوائل فیها. کتاب فی المعدة و امراضها و مداواتها. طب الفقراء. رسالة فی ابدال الادویه . کتاب فی الفرق بین العلل التی تشتبه اسبابها و تختلف اعراضها. رسالة فی التحذر من اخراج الدم من غیر حاجة. رسالة فی النوم و الیقظة. مقالة فی الجذام و اسبابه و علاجه . کتاب الخواص . نصایح الابرار. کتاب المختبرات . کتاب فی نعت الاسباب المولدة للوباء فی مصر وطریق الحیلة الدفع ذلک و علاج ما یتخوف منه . رساله ای در زکام و علاج آن . رسالة فی الاستهانة بالموت . مجربات فی الطب . رسالة فی المقعده و اوجاعها. کتاب المکلل فی الادب . کتاب البلغه فی حفظ الصحة. مقالة فی الحُمَّیات . کتاب اخبارالدوله در ظهور مهدی بمغرب . برحسب قول تمیمی و تیفاشی او صاحب کتابی در احجار بوده . و ابن جزار را گاهی بعنوان احمد و گاهی بعنوان ابن الجزار نام برده اند. و ابن بیطار در کتاب خویش تقریباً سی بار از کتاب دیگر ابن جزار به نام کتاب السموم نقل دارد.