ابویعلی

ابویعلی . [ اَ بو ی َ ؟ ] (اِخ ) حمزةبن عبدالعزیز الملقب بسلّار یا سالار الدیلمی . یکی از اعاظم متقدمین فقهای شیعه . او اول کس است که اقامه ٔ جمعه را در زمان غیبت حرام شمرد. وی نزد مرتضی و مفید شاگردی کرده و از کبار تلامیذ این دو فقیه بزرگ است و اصل او از دیلم گیلان است از مردم رشت . ابویعقوب از موطن خویش به بغدادشد و بتحصیل علوم وقت پرداخت و اخص خواص سید مرتضی بود و سید او را زمانی بنیابت خویش ببلاد حلب فرستاد و گاه بود که او را بجای خویش بدرس میگماشت و آنگاه که ابوالحسن بصری نقض بر کتاب شفاء سید نوشت سید ابویعقوب را بنقض نقض او مأمور کرد و این علو مرتبه ٔ وی را میرساند و سید مرتضی را کتابی است بنام المسائل السلاّریة که در جواب سوءالات شاگرد خویش کرده است و وی در حلب بفقه و فتاوی فقهیه مشهور گردید. و در خلاصه ٔ علامه رحمه اﷲ آمده است که سلاّربن عبدالعزیز دیلمی شیخ ما مقدم در علم و ادب و جز آن ثقه و وجه است و او راست : المقنع در مذهب و التقریب در اصول فقه و المراسم العلویة والاحکام النبویة در فقه و الرد علی بن الحسن البصری در نقض الشافی والتذکرة فی حقیقةالجوهر و کتاب الابواب و الفصول در فقه و اینکه بعضی کتاب تتمةالملخص للمرتضی را بدو نسبت کرده اند غلط است چه آن تتمه از تصنیفات ابیطالب حمزةبن محمدبن احمدبن عبداﷲ الجعفری است که او نیز از شاگردان مفید و مرتضی بوده است و در کتاب نظام الدین قرشی موسوم به نظام الاقوال آمده است که وفات سلار بروز شنبه ٔ ششم شهر رمضان سال 463 هَ . ق . بود و صاحب تذکرةالاولیاء آورده است که قبر وی در قریه ٔ خسروشاه از قراء تبریز است و خسروشاه در قدیم شهری بزرگ از بلاد آذربایجان بود بیک منزلی تبریز و گویند ابن جنی نحوی معروف در اواخر حیات سَلاّ ر درک صحبت او کرد و از وی نحو فرا گرفت و در این وقت ابویعلی از کثرت ضعف قادر بر اکثار کلام نبود درلوحی مینوشت و ابن جنی آنرا قرائت میکرد و سیوطی درطبقات النحاة آرد: سَلاّ ر (بالتشدید و بالرّاء)بن عبدالعزیز ابویعلی النحوی صاحب المرتضی ابی القاسم الموسوی قال الصفدی قراء علیه ابوالکرم المبارک بن فاخر النحوی و مات فی صفر سنة ثمان و اربعین و اربعمائة (448 هَ . ق .). رجوع به روضات الجنات ص 199 و 200 شود.