اختلاف منظر

اختلاف منظر. [ اِ ت ِ ف ِ م َ ظَ ] (ترکیب اضافی ،اِ مص مرکب ) نزد علماء هیئت عبارت است از تفاوت بین ارتفاع حقیقی و ارتفاع مرئی . و آن قوسی است از دائره ٔ ارتفاع از کمترین جانب بین موقع دو خطی که از مرکز کوکب میگذرند و پایان مییابند بسطح فلک اعلی که یکی از آن دو خط خارج از مرکز عالم و دیگری خارج از منظر دیدگان است . و زاویه ای که حادث میشود از تقاطع دو خط نزد مرکز کوکب زاویه ٔاختلاف منظر نامیده میشود. و این اختلاف هنگامی که مرکز کوکب بر سمت رأس واقع شود و برسد بمنتهی درجه ٔ بودنش در افق حسی مرتفع و معدوم میگردد و ارتفاع مرئی از ارتفاع حقیقی بمقدار این زاویه نقصان مییابد. و این است اختلاف منظر در دائره ٔ ارتفاع . و گاه باشد که اختلاف منظر در طول و عرض واقع شود. زیرا وقتی ما خارج کنیم دو دائره ٔ عرض را که میگذرند بدو طرف موضع مرئی و موضع حقیقی از کوکب در دائره ٔ ارتفاع ، پس قوس واقع از منطقةالبروج بین تقاطع دو دائره ٔ عرضیه ٔ مذکوره از کمترین جانب آن عبارت از اختلاف منظر در طول باشد. پس اگر دو قوس واقعه از دو عرض بین دو طرف دو خط مذکور و منطقةالبروج اختلاف یافتند مجموع آن دو قوس یا تفاضل بین آندو بر اختلاف مذهبین اختلاف منظر در عرض باشد. و اگر توضیح زیاده ازین خواهی بتصانیف عبدالعلی بیرجندی مراجعه نمای . (کشاف اصطلاحات الفنون ).
- اختلاف منظر ارتفاعی .
- اختلاف منظر افقی .