ارسنجان

ارسنجان .[ اَ س َ ] (اِخ ) (خره ٔ...) بلوکی است میانه ٔ مشرق وشمال شیراز محدود از جانب مشرق به آباده ٔ طشک و از سمت شمال ببلوک کمین و از طرف مغرب بنواحی مرودشت و از جنوب ببلوک کربال . درازای آن از نجف آباد تا قصبه ٔارسنجان پنج فرسنگ . پهنای آن از قلاه خار تا جلودر، سه فرسنگ . هوای این بلوک سرد مایل به اعتدال . انار و انجیر را نیکو پروراند. در فارس انار ارسنجان و رب انارش در لطافت و چاشنی ضرب المثل است . شکارش آهو و بزو پازن و قوچ و میش کوهی و کبک و تیهو و کبوتر است .آبش از کاریز و چشمه ٔ شیرخان . زراعت ، گندم و جو و پنبه و شلتوک و کنجد و خشخاش است و قصبه ٔ این بلوک رانیز ارسنجان گویند. و بمسافت شانزده فرسنگ از شیرازدور است . طول آن از گری نیچ ، پنجاه وسه درجه و... دقیقه عرض آن از خط استوا 30 درجه و... دقیقه . انحراف قبله ٔ مسلمانی آن از نقطه ٔ جنوب بجانب مغرب ... درجه و... دقیقه است . عموم خانه های آن خشت خام و گل و چوب است و شماره ٔ آنها نزدیک بهزار درب خانه است و گرداگرد این قصبه را باغستان فراگرفته . بیشتر درختش انار است و در سال هزار و هشتاد حاجی سعید ارسنجانی مدرسه ای در این قصبه از آجر و گچ ساخته و نصف از مزرعه ٔ صالح آباد و ربع از حسین آباد و ثلث از جمال آباد و نصف از علی آباد واقعات در این بلوک و حصه ٔ معینی از آب و زمین خارج قصبه را وقف آن مدرسه کرده و تا کنون بوقفیت و در تصرف متولی آن باقی است و معیشت مدرس و طلبه و تعمیر مدرسه را بوجهی لایق میرساند. (فارسنامه ٔ ناصری ). ارسنجان ، در جنوب بوانات و مشهد مرغاب واقع و از بلوکات ولایات خمسه ٔ فارس است . طول آن 30 و عرض 18هزار گز است . حد شمالی کمین و حد جنوبی کرمان و حد شرقی آباده ٔ طشک وحد غربی مرودشت . آب و هوای آن معتدل و جمعیت آن 9000 تن . مرکز آن ارسنجان و عده ٔ قری 24 است . (جغرافیای سیاسی تألیف کیهان صص 240-241).