اسخیلوس

اسخیلوس . [ اِ ] (اِخ ) وی مؤسس حقیقی تراژدی است . مولد او 525 ق . م . پیش از اسخیلوس نمایشگاههای یونان منظره ٔ نمایش های کنونی را نداشت . در فصل زمستان و بهار، یونانیان قدیم به افتخار دیونیسُس (ذینوسس ) (رب النوع شراب ) جشنهای مجلل برپا میکردند. و عادت برین جاری بود که بُزی را در راه رب النوع مزبور قربانی میکردند و بعد ترانه های مخصوص در باب افتخارات او میسرودند. و کلمه ٔ تراژدی (یونانی : تراگودیا) نیزبمعنی سرود بز میباشد . در این جشن روستائیان ترانه های مشتمل بر فتوحات و شئون دیونیسُس را دسته جمعی میسرودند و سردسته ٔ آنان وقایع را بیان میکرد و شرح میداد و دیگران نیز همآهنگ جواب میدادند. این موضوع بتدریج بصورت نوعی مکالمه (دیالگ ) بین رئیس و یک عضو منتخب و بعدها بصورت هنرپیشه (آرتیست . آکتر) جلوه گر شد. اسخیلوس که پدر تراژدی یونان و یکی از بزرگترین شعرای جهان است با ذوق سلیم و قریحه ٔ خلاقه ٔ خویش طرح نوی افکنده نغمه خوانی دسته جمعی را از بازیگران سلب کرد و یکتن بعده ٔ بازیگران افزود و در عین حال نغمات دسته جمعی که قسمت عمده و مهم نمایش بود، با مکالمه ٔ بین الاثنین (دیالگ ) همراهی میکرد. به این طریق درام بحد بلوغ رسید. و نیز گفته اند اسخیلوس انواع ابتکارات دیگر نیز در تفاصیل لباس هنرپیشگان و نظائر آن در صحنه ٔ نمایش داشته است . در هنگام افتتاح نمایشگاه دیونیسُس در زیر آکرُپُلیس اسخیلوس بحرفه ٔ خود مشغول بود و محل مزبور اولین مهد درام یونانی میباشد که آثار آن هنوز بکلی محو نشده است . سبک تِریلُژی و تِترالُژی را به اسخیلوس نسبت داده اند. تریلژی عبارت است از یک سلسله ٔ ثلاثی از تراژدیهای مربوط بیکدیگر مانند: آگامِمنُن ، خُئِفُری ، اُمِنید که جمعاً اُرِسیتا را بوجود آورده اند. تترالژی هم عبارتست از یک سلسله ٔ مثلث به انضمام یک درام هجائی (ساتیریک ) با این شرط که درام ساتیری خود حاکی از موجودات عجیب و غریب جنگلی باشد که در ملازمت دیونیسُس آواز میخواندند. اثر موسوم به سیکلُپس اُری پید یگانه نمونه ٔ موجود از درام ساتیریک شامل هفت تراژدی است که گویند تنها یادگار از هفتاد اثر اسخیلوس است . در این درام شکل و قیافه ٔ سلاطین و قهرمانان عظمت و شکوه مخصوص دارد. اینجا سیمای حقیقی اومیروس (همر) را با کمال وضوح میتوان مشاهده کرد و روح وطن پرستی و وحدت ملی یونانی در آن جلوه گر است ، گوئی شاعر سرباز درمیدان جنگهای ایران و یونان با شور و هیجان بسیار بهنگام جانفشانی در راه وطن همه چیز را بهیچ میشمارد.و نیز درام مزبور متضمن سلسله ٔ تفکرات عمیق فلسفی است در باب رفع تناقض ظاهری موجود در بین اشیاء و اثبات این معنی که هر چیزی بجای خویش نیکوست و لیس فی الامکان ابدع مما کان . (از دائرةالمعارف بریتانیکا).