افتنان

افتنان . [ اِ ت ِ ] (ع مص ) سخن گوناگون آوردن . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). نوعهای مختلف آوردن . (المصادر زوزنی ) (تاج المصادر بیهقی ). حدیث یا سخن را گوناگون و بنوعهای مختلف آوردن . (از اقرب الموارد). || در اصطلاح علم بدیع صنعتی است که در کلام میان دو فن مانند فخر و تعزیت جمع کرده آید و بگفته ٔ مؤلف کشاف اصطلاحات الفنون : نزد بلغاء چنانست که در کلام دو فن آورده شود. در مثل در یک سخن میان فخر و تعزیت جمع کنند مانند: کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال والاکرام » که خدای تعالی در این آیه ابتدا تمام مخلوقات را از جن و انس و ملائکه و هر موجودی را که حیات پذیر باشند، تعزیت گفته آنگاه خویشتن را ببقاء بعداز فنای موجودات ستایش کرده است و در عین حال ذات خویش را به جلالت و اکرام وصف فرموده و همه ٔ این فنون را در ده کلمه آورده است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ).