امزجه ٔ اربعه

امزجه ٔ اربعه . [ اَ زَ / زِ ج َ / ج ِ ی ِ اَ ب َ ع َ / ع ِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) بقراط و جالینوس منش را تابع مزاج قرار داده و غلبه ٔ یکی از اخلاط (که بزعم آنان از چهارخلط تجاوز نمیکرد) را بر سه خلط دیگر باعث اختلاف امزجه می دانسته اند و از اینرو قائل به چهار نوع مزاج بوده اند، بدینقرار: دموی ، صفراوی ، بلغمی و سوداوی . و برای هریک مختصاتی جسمانی و اخلاقی ذکر می کرده اند که اجمال آن این است : 1- دموی مزاج (خوش آب و رنگ و بظاهر قوی بنیه )، خوشبین و خوشگذران ، جدی و سبک مغز و سطحی است . 2- صفراوی مزاج (باریک اندام و زردفام )، باحرارت و خشن و زودخشم و جاه طلب و ثابت قدم است . 3- بلغمی مزاج (قطور و کم بنیه )، خوش مشرب و خونسرد و سست عنصر و کندذهن است . 4- سوداوی مزاج (سیه چهره و باریک اندام ) مضطرب و ناراضی و بدبین است . تحقیقات سده ٔ نوزدهم درستی تقسیم فوق را مورد تردید قرار داد. (از مبانی فلسفه تألیف علی اکبر سیاسی چ سال 1344 ص 167).