بادریس
لغت‌نامه دهخدا
بادریس . (اِ مرکب ) بادریسه . چرم یا چوبی باشد مدور که درگلوی دوک کنند بجهت آنکه ریسمانی که میریسند یک جا جمع شود و بعربی فلکه خوانند. (برهان ) (آنندراج ) (انجمن آرا) (ناظم الاطباء). چرمی مدور که در دوک بود. (شرفنامه ٔ منیری ). چرم یا چوب مدور میان سوراخ که در دوک کنند. (رشیدی ). برخاج . (فرهنگ دمزن ) :
فکرتش علم خانه ٔ شبلی
منطقش وعظنامه ٔ ذوالنون
پرده دوز محلت علمش
بادریس خلافت مأمون
کرده فیض انامل کرمش
خاک بر فرق دجله و جیحون .
با آبروی عدل تو ای بادریس آسمان
از کرده های خویشتن خود را پشیمان ساخته .
حَرْت ؛ گرد بریدن چیزی مانند بادریس . (منتهی الارب ). رجوع به شعوری ج 1 ورق 166 شود. || تخته ٔ گرد میان سوراخی باشد که بر سر چوب خیمه گذارند. (برهان ). کلیچه ٔستون خیمه را نیز بنابر مشابهت بدان بادریسه گویند.(آنندراج ) (انجمن آرا) (جهانگیری ) (رشیدی ). آن گرده ٔ چوبین میان سوراخ کرده که بر ستون خیمه کنند. (شرفنامه ٔ منیری ). کماچه ٔ دیرک خیمه . (ناظم الاطباء). بعربی فلکه خوانند. (رشیدی ). مهچه ٔ خیمه . کَرَبه . سپندوز.چناب . جاناغ . (دِمزن ). || بادکش . (از آنندراج از قول برهان ). || تابی را گویند که زنان بدوک دهند. (برهان ).تابی که بدوک میدهند. (ناظم الاطباء). || بادزن . (برهان ) (ناظم الاطباء). || گردش و دوران . (ناظم الاطباء).
فکرتش علم خانه ٔ شبلی
منطقش وعظنامه ٔ ذوالنون
پرده دوز محلت علمش
بادریس خلافت مأمون
کرده فیض انامل کرمش
خاک بر فرق دجله و جیحون .
؟ (از عقدالعلی ).
با آبروی عدل تو ای بادریس آسمان
از کرده های خویشتن خود را پشیمان ساخته .
شمس طبسی (از جهانگیری ).
حَرْت ؛ گرد بریدن چیزی مانند بادریس . (منتهی الارب ). رجوع به شعوری ج 1 ورق 166 شود. || تخته ٔ گرد میان سوراخی باشد که بر سر چوب خیمه گذارند. (برهان ). کلیچه ٔستون خیمه را نیز بنابر مشابهت بدان بادریسه گویند.(آنندراج ) (انجمن آرا) (جهانگیری ) (رشیدی ). آن گرده ٔ چوبین میان سوراخ کرده که بر ستون خیمه کنند. (شرفنامه ٔ منیری ). کماچه ٔ دیرک خیمه . (ناظم الاطباء). بعربی فلکه خوانند. (رشیدی ). مهچه ٔ خیمه . کَرَبه . سپندوز.چناب . جاناغ . (دِمزن ). || بادکش . (از آنندراج از قول برهان ). || تابی را گویند که زنان بدوک دهند. (برهان ).تابی که بدوک میدهند. (ناظم الاطباء). || بادزن . (برهان ) (ناظم الاطباء). || گردش و دوران . (ناظم الاطباء).
