بیسمارک

بیسمارک . (اِخ ) بیزمارک . عنوان کاملش اوتوفورست فون بیسمارک معروف به صدر اعظم آهنین (1815 - 1898 م .). سیاستمدار آلمانی و موجد امپراطوری آلمان ؛ نخست وزیر (1862 - 1890 م .) پروس ، صدر اعظم (1871 - 1890 م .) آلمان . وی پارلمان را بعلت اینکه با بودجه ٔ تسلیحاتی او مخالفت کرد منحل ساخت (1862 م .) و بر سر مالکیت شلسویگ هولشتاین ، به اتفاق اتریش با دانمارک جنگید (1864 م .). پس از پیروزی ، اختلاف نظر او با اتریش بر سر اداره ٔ نقاطی که از دانمارک گرفته بودند منجر به جنگ اتریش و پروس شد (1866 م .) که دست اتریش را از آلمان کوتاه کرد آنگاه بمنظور تجدید سازمان آلمان و قرار دادن آن تحت رهبری پروس اتحادیه ٔ آلمان شمالی را ترتیب داد. عمداً پیام «امس » را تحریف کرد و جنگ فرانسه و پروس (1870 - 1871 م .) را برانگیخت . در ژانویه ٔ 1871 م . ویلهلم اول (پادشاه پروس ) امپراطور آلمان اعلام شد. بیسمارک که وحدت آلمان را با جنگ تأمین کرده بود کوشید که با صلح آن را استوار سازد. آلمان را در 1879 م . با اتریش و در1882 م . با ایتالیا متحد ساخت و با روسیه آشتی کرد و در اروپا نقش داوری پیش گرفت . بیسمارک در 1878 م . دست به اقدامات شدیدی علیه سوسیالیستها زد و نشر آثار سوسیالیستها را ممنوع ساخت و در سالهای 1883 - 1887 م . یک سلسله قوانین اصلاحات اجتماعی گذرانید. در نتیجه ٔ سیاست بیسمارک تجارت و صنعت مستعمرات آلمان بسرعت توسعه یافت . ویلهلم دوم که از نفوذ بیسمارک خرسندنبود در 1890م . او را برکنار کرد. بیسمارک در دوره ٔگوشه گیری بشدت از سیاستهای ویلهلم انتقاد کرده و خاطرات خود را نوشته است . (از دائرة المعارف فارسی ).