جرجانی

جرجانی . [ ج ُ ] (اِخ ) عبداﷲبن عدی بن عبداﷲبن محمد معروف به ابن قطان حافظ و مکنی به ابواحمد. از ائمه حدیث در عصر خود بشمار بود. وی از اسکندریه تا سمرقند را در طلب حدیث بمسافرت پرداخت او از عبدالرحمان نسایی و جز او روایت کرد و ابوعبداﷲ حاکم از وی روایت دارد و تصانیف مشهوری از او بجا مانده است . او در اول ماه ذی قعده سال 277 هَ . ق . بدنیا آمد و در همین سال ابوحاتم رازی درگذشت . جرجانی در اول ماه جمادی الاخرة بسال سیصد وشصت و پنج هَ. ق . درگذشت و ابوبکر اسماعیلی در جرجان بر جنازه او نماز گزارد. (از لباب الانساب ). یاقوت حموی آرد: عبداﷲبن عدی بن عبداﷲبن محمدبن مبارک معروف به ابن قطان مکنی به ابواحمد وی از ائمه ٔ محدثان و حافظان حدیث بشمار میرفت . و بسیار روایت داشت و برای جمعآوری احادیث سفرهای بسیار کرد چنانکه به مصر و دمشق رفت و رحله ٔ اول او در سال 297هَ . ق . و رحله ٔ دوم وی درسال 305 هَ . ق . روی داد در دمشق از محمدبن خزیم و عبدالصمدبن عبداﷲبن ابی زید و ابراهیم بن دحیم و احمدبن عمیربن حوصا و جز آنان حدیث شنید و در حمص از هبیل بن محمد و احمدبن ابی الاخیل و زیدبن عبداﷲ مهرانی و در مصراز ابویعقوب اسحاق منجنیقی و در صیدا از ابومحمد معافابن ابوکریمه و در صور از احمدبن بشربن حبیب صوری و در کوفه از ابوالعباس بن عقده و محمدبن حصین بن حفص و در بصره از ابوخلیفه جمحی و در عسکر از عبدان اهوازی و در بغداد از ابوالقاسم بغوی و ابومحمدبن صاعد ودر بعلبک از ابوجعفر احمدبن هاشم حدیث استماع کرد. و ابوالعباس بن عقده که از شیوخ است و حمزةبن یوسف سهمی و ابوسعد مالینی از وی روایت کنند. او مصنف و حافظ و ثقه بود و در ثقه بودن جرح شد حمزه گوید: از دارقطنی ملتمس شدم که کتابی درباره ٔ محدثان ضعیف تصنیف کند. او در جواب گفت : مگرکتاب ضعفای ابن عدی را ندارید گفتم بلی . او گفت : کتاب ابن عدی تألیف کاملی است که نمیتوان بر آن چیزی افزود. همین حمزه گوید: ابن عدی پس از مسافرت بمصر و شام کتابی بنام «الکامل » درباره ٔ محدثان ضعیف نوشت . وی احادیث مالک بن انس و اوزاعی و سفیان ثوری و شعبه و اسماعیل بن ابوخالد و گروهی دیگر از متقدمات را جمعآوری کرد. و کتابی بنام «الابصار» درباره ٔ تألیف مزنی تصنیف کرد. بهرحال صاحب ترجمه در زمان خود متفرد بود و احادیثی را منحصراً در اختیار داشت که آنها را بفرزندان خود، عدی ، ابوزرعه و ابومنصور سپرد و تنها آنان احادیث مزبور را از پدر خود روایت کردند. وی در ماه ذی قعدة سال 277 هَ . ق . بدنیا آمد و در غره ٔ جمادی الاخرسال 365 هَ . ق . شب شنبه درگذشت و ابوبکر اسماعیلی بر او نماز کرد و جنازه ٔ وی در جنب مسجد کوزین بخاک سپرده شد. (از معجم البلدان ). و رجوع به ابن عدی در همین لغت نامه شود.