حجر اناخاطس

حجر اناخاطس . [ ح َ ج َ رِ اَ طِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) سنگی است که چون آنرا به آب بسایند مانند خون از آن بیرون آید و چون با شیر زنان در چشم چکانند ورم چشم و بسیاری آب آمدن را نافع باشد. (برهان قاطع). و صاحب اختیارات بدیعی گوید: سنگی است که چون بسایند مانند خون بود بلون ، و با شیر زنان چون در چشم کشند ورم آن و بسیاری آب آمدن را نافع بود. و در بعض کتب هندی گوید: کلمه ٔ یونانی است و چون بسایند برنگ خون بود. و سائیده ٔ او مثل خون و جهت دمعه و طرفه نافع است . و ابن البیطار در مفردات آرد: [ قال ] الغافقی : هذا الحجر ینفع من الأورام و من کثرةدمعة العین . و ذلک انه یؤخذ فجل فیخرج محکة یشبه الدم حرةً فیجعل مع لبن امراءة و یقطر فی العین -انتهی . در همه ٔ کتب مزبور این کلمه آناغاطس با غین معجمه بجای خاء و در بعضی آناغاط و در پاره ای آناغلیطس آمده است تنها ابن البیطار و مترجم او لکلرک کلمه را بصورت فوق با خاء معجمه آورده اند و صحیح نیز آن است . و صاحب تحفه گوید: سنگی است سائیده ٔ او مثل خون و جهت دمعة و طرفة نافع است .