خانق النمر

خانق النمر. [ ن ِ قُن ْ ن َ م ِ ] (ع اِ مرکب ) نوعی گیاه سمی است . در اختیارات بدیعی آمده : خانق النمر را قاتل النمر گویند که مخصوص است به پلنگ که آن را زودتر میکشد و آن نوعی از مازریون است . بتحقیق ، اگر چه بعضی گویند اسقیل است و بعضی گویند خربق سیاه است و این هر دو قول خلاف است و آن را «قونیطن » خوانند و طبیعت آن گرم و خشک است در چهارم . حکیم مؤمن آورد: خانق النمر گویند مازریون سیاه است و بعضی را اعتقاد آنکه اسقیل است و امین الدوله گل سیر صحرائی دانسته و مؤلف مالایسع و صاحب تذکره گوید: آن گیاهی است غیر مازریون برگش شبیه به برگ قثا و از آن کوچکتر و باخشونت و از سه عدد تا چهار عدد زیاده نمیشود و ساقش بقدر شبری و بیخش بدم عقرب و لامع مثل شیشه ، در چهارم سرد و خشک و از سموم قتاله و تأثیر او در سباع اسرع و مقارنت او کشنده ٔ عقرب و در اطلیه رادع اورام حارّه و مسکن درد چشم و مسقط دانه ٔ بواسیر و نیم درهم او کشنده است بسدر و خناق ، و تریاق او، کمافیطوس با شراب و صعتر و ادویه ٔ حارّه است . دمشقی گوید: آن نباتی است که بعضی از حیوانات چون خوک و سگ و گرگ و پلنگ بکشد چون بخورند. ابن مندوبه گوید: پلنگ را بی توقف هلاک کندو منبت او زمین هرقله است از بلاد روم و طعم او تلخ و بوی در غایت کراهیت بود. پس گوید: اقونیطون دو نوع است یکی آن است که او را خانق النمر گویند از جمله ٔ ادویه ٔ قتاله است و نوع دیگر خانق الذئب گویند و آن کشنده ٔ گرگ بود و اطیوش گوید: خانق النمر نباتی است که بعضی حیوانات چون سگ و موش را بکشد. او گوید: گرم است در اول بواسیر را دفع کند و حیوانات را بدان سبب بکشد که منفذ نفس ایشان بسته شود. قتنال . اقونیطن .