خطا کردن
لغت‌نامه دهخدا
خطا کردن . [ خ َ ک َ دَ ] (مص مرکب ) اشتباه کردن . سهو کردن . غلط کردن :
بخطا غره مشو گرچه جهاندار کند
هر کسی را که خطا کرد مکافات خطاش .
دردت کند ای دوست خطاخواهی کرد.
گرچه بسیر مشک شناسند لیک مرد
چون مشک یافت سیر گزیند، خطا کند.
نبودم عاشق ار بودم بتقدیر
پشیمانم خطاکردم چه تدبیر.
شنیدم کاسب سلطانی خطا کرد
بپیوست از زمین بر آسمان گرد.
خداوند دولت خطا می کند
شب و روز ضایع بخمر و خمار
جهانبانی و تخت کیخسروی
مقامی بزرگست کوچک مدار.
چهارصدمرد تیرانداز که در خدمت او بودند، همه خطا کردند. (گلستان سعدی ).
مطرب بساز عود که کس بی اجل نمرد
وآن گونه این ترانه سراید،خطا کند.
سقط؛ خطا کردن در سخن . (منتهی الارب ). لحن ؛ خطا کردن در خواندن و اعراب . (منتهی الارب ). طیش ؛ خطا کردن تیر از نشانه . (منتهی الارب ).
- دست از پا خطا کردن ؛ اشتباه کردن . سهو کردن .
- دست از پا خطا نکردن ؛ سهو نکردن . دقت کردن . مواظبت کردن .
|| گناه کردن . جرم کردن . بزه کردن . (یادداشت بخط مؤلف ) :
زمانه بر سر آنست اگر خطایی کرد
که بعد از این همه طاعت کند بعذر گناه .
دوست بردارد بجرمی یا خطایی دل ز دوست
تو خطا کردی که بی جرم و خطا برداشتی .
آنکو بغیر سابقه چندین نواخت کرد
ممکن بود که عفو کندگر خطا کنم .
یکی را که عادت بود راستی
خطایی کند درگذارند ازو.
گفت چه خطا کرده است که از دیدنش ملولی . (گلستان سعدی ). || نگرفتن گیاه و خشک شدن گیاه . (یادداشت بخط مؤلف ) : چون خواهند که بکنند [ بادام ریشه قوی کرده را ] و باز نشانند بسیار خطا کند و نگیرد.(فلاحت نامه ). بهر نوعی که بنشانند [ سفیددار ] را بگیرد و کم خطا کند. (فلاحت نامه ).
بخطا غره مشو گرچه جهاندار کند
هر کسی را که خطا کرد مکافات خطاش .
ناصرخسرو.
دردت کند ای دوست خطاخواهی کرد.
احمد برمک .
گرچه بسیر مشک شناسند لیک مرد
چون مشک یافت سیر گزیند، خطا کند.
خاقانی .
نبودم عاشق ار بودم بتقدیر
پشیمانم خطاکردم چه تدبیر.
نظامی .
شنیدم کاسب سلطانی خطا کرد
بپیوست از زمین بر آسمان گرد.
سعدی (صاحبیه ).
خداوند دولت خطا می کند
شب و روز ضایع بخمر و خمار
جهانبانی و تخت کیخسروی
مقامی بزرگست کوچک مدار.
سعدی (صاحبیه ).
چهارصدمرد تیرانداز که در خدمت او بودند، همه خطا کردند. (گلستان سعدی ).
مطرب بساز عود که کس بی اجل نمرد
وآن گونه این ترانه سراید،خطا کند.
حافظ.
سقط؛ خطا کردن در سخن . (منتهی الارب ). لحن ؛ خطا کردن در خواندن و اعراب . (منتهی الارب ). طیش ؛ خطا کردن تیر از نشانه . (منتهی الارب ).
- دست از پا خطا کردن ؛ اشتباه کردن . سهو کردن .
- دست از پا خطا نکردن ؛ سهو نکردن . دقت کردن . مواظبت کردن .
|| گناه کردن . جرم کردن . بزه کردن . (یادداشت بخط مؤلف ) :
زمانه بر سر آنست اگر خطایی کرد
که بعد از این همه طاعت کند بعذر گناه .
سعدی .
دوست بردارد بجرمی یا خطایی دل ز دوست
تو خطا کردی که بی جرم و خطا برداشتی .
سعدی (طیبات ).
آنکو بغیر سابقه چندین نواخت کرد
ممکن بود که عفو کندگر خطا کنم .
سعدی (طیبات ).
یکی را که عادت بود راستی
خطایی کند درگذارند ازو.
سعدی (گلستان ).
گفت چه خطا کرده است که از دیدنش ملولی . (گلستان سعدی ). || نگرفتن گیاه و خشک شدن گیاه . (یادداشت بخط مؤلف ) : چون خواهند که بکنند [ بادام ریشه قوی کرده را ] و باز نشانند بسیار خطا کند و نگیرد.(فلاحت نامه ). بهر نوعی که بنشانند [ سفیددار ] را بگیرد و کم خطا کند. (فلاحت نامه ).
