دریغ خوردن
لغت‌نامه دهخدا
دریغ خوردن . [ دِ / دَ خوَرْ / خُرْ دَ ] (مص مرکب ) حسرت کردن . افسوس خوردن . آه کشیدن . غم خوردن . (ناظم الاطباء). درد خوردن . (یادداشت مرحوم دهخدا). اسف . (دهار). تأسف . تبلد. تحسر. تحکر. تفکن . تهلیف . (منتهی الارب ). حسرة. (دهار). لهف . (منتهی الارب ) : بهرام دیگر روز بندوی را طلب کرد گفتند بگریخت ، بهرام دریغ بسیار بخورد به ناکشتن او. (ترجمه ٔ طبری بلعمی ).
بر آنچه داری در دست شادمانه مباش
و ز آنچه از کف تو رفت از آن دریغ مخور.
پیری نهاد خنجر برنایت
تا کی خوری دریغ ز برنائی .
موش گوید که چون درآمد مار
غم جان نه دریغ خانه خورم .
همه شروان شریک این دردند
دشمنان هم دریغ او خوردند.
رنجه مکن زبانت به دشنام چون منی
حقا که من دریغ زبان تو می خورم .
هرچه رفت از ورق عمر و جوانی و مراد
چون دریغش خورم اول ز پسر درگیرم .
من کس فرستادم و او را پرسش کردم و دریغ خوردم و گفتم ...(منشآت خاقانی چ دانشگاه ص 81).
وز بی کسی تو در چنین درد
می گفت وبرآن دریغ می خورد.
رفت جوانی به تغافل بسر
جای دریغ است دریغی بخور.
دریغش مخور برهلاک و تلف
که پیش از پدر مرده به ناخلف .
بنفشه وار نشستن چه سود سر در پیش
دریغ بیهده خوردن بدان دو نرگس مست .
صیادی ضعیف را ماهیی قوی به دام اندر افتاد... ماهی برو غالب آمد دام از دستش درربود و برفت ... دیگر جماعت صیادان دریغ خوردند و ملامتش کردند. (گلستان سعدی ).
ناگفتنی است راز دهانت ولی چه سود
خوردن دریغ برسخنی کز دهن برفت .
در دفع من ز غیرکشی پا ز اختلاط
بر وضع خویش و حال تو یکسان خورم دریغ.
هوس را چو آورده در زیر تیغ
کفش خورده بر تیغ او صد دریغ.
ملهوف ، مهکوب ، دریغ خورنده . (دهار).
بر آنچه داری در دست شادمانه مباش
و ز آنچه از کف تو رفت از آن دریغ مخور.
ناصرخسرو.
پیری نهاد خنجر برنایت
تا کی خوری دریغ ز برنائی .
ناصرخسرو.
موش گوید که چون درآمد مار
غم جان نه دریغ خانه خورم .
خاقانی .
همه شروان شریک این دردند
دشمنان هم دریغ او خوردند.
خاقانی .
رنجه مکن زبانت به دشنام چون منی
حقا که من دریغ زبان تو می خورم .
خاقانی .
هرچه رفت از ورق عمر و جوانی و مراد
چون دریغش خورم اول ز پسر درگیرم .
خاقانی .
من کس فرستادم و او را پرسش کردم و دریغ خوردم و گفتم ...(منشآت خاقانی چ دانشگاه ص 81).
وز بی کسی تو در چنین درد
می گفت وبرآن دریغ می خورد.
نظامی .
رفت جوانی به تغافل بسر
جای دریغ است دریغی بخور.
نظامی .
دریغش مخور برهلاک و تلف
که پیش از پدر مرده به ناخلف .
سعدی .
بنفشه وار نشستن چه سود سر در پیش
دریغ بیهده خوردن بدان دو نرگس مست .
سعدی .
صیادی ضعیف را ماهیی قوی به دام اندر افتاد... ماهی برو غالب آمد دام از دستش درربود و برفت ... دیگر جماعت صیادان دریغ خوردند و ملامتش کردند. (گلستان سعدی ).
ناگفتنی است راز دهانت ولی چه سود
خوردن دریغ برسخنی کز دهن برفت .
خواجه جمال الدین سلمان (از آنندراج ).
در دفع من ز غیرکشی پا ز اختلاط
بر وضع خویش و حال تو یکسان خورم دریغ.
سالک یزدی (از آنندراج ).
هوس را چو آورده در زیر تیغ
کفش خورده بر تیغ او صد دریغ.
ملاطغرا در تعریف پیرمغان (از آنندراج ).
ملهوف ، مهکوب ، دریغ خورنده . (دهار).
