رتم

رتم . [ رَ ت َ ] (ع اِ) گیاهی باریک و ثمر آن مانند لوبیا و دانه اش مانند عدس است .(ناظم الاطباء). نوعی درخت است ، شکوفه ٔ آن چون خیری و دانه اش همچون عدس . (از اقرب الموارد). گیاهی است کأنه من رقته شبیه بالرتیم ، شکوفه ٔ آن مانند خیری است و ثمر آن مانند عدس ، دو درم از ثمر آن مقیی ٔ است قوی و آشامیدن عصاره ٔ آن بر ناشتا برای اخراج انواع کرم شکم و جنین مرده و ادرار و بول بقوت و عرق النسا نافع و همچنین احتقان بر نقوع آن با آب دریا و فروبردن بیست ویک دانه ٔ آن بر ناشتا انواع دمامیل را نافع. (منتهی الارب ) (آنندراج ). درختی است در بادیه . (مهذب الاسماء) (از نزهةالقلوب ). بلغت عربی نباتیست سفید و سیاه ، و سیاه او را شاخه های زیاد بر زرعی و بی برگ و صلب و مانند ریسمان بر چوبها توان بست و گلش زرد و ثمره اش مثل لوبیا و دانه ٔ او مثل عدس ، و قسم سفید او را ثمره و گل و شاخ مانند قسم سیاه و رنگ شاخه های اوسفید است . (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ). و رجوع به تذکره ٔداود ضریر انطاکی ص 171 و مخزن الادویه و مفردات ابن بیطار شود. طاووسی اسپانیولی . (فرهنگ فارسی معین ). || مأخوذ از تازی بمعنی رشته :
موش در منقار زاغ و چغز هم
در هوا آویخته پا در رتم .

مولوی .

|| (ع ص ، اِ) توشه دان پر. || راه روشن . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || کلام پوشیده و خفی که به فهم نیاید، و از آن است حدیث : فی کل شی ٔ صدقة حتی فی بیانک عن الرتم . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء).سخن پوشیده . (از اقرب الموارد). || نیک شرم و حیا. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). شرم و حیای تام . (از اقرب الموارد). || عیبی است در یاقوت و آن شوخی باشد مانند گل . (از نخب الذخائر سنجاری ص 7).