رودبار

رودبار. (اِخ ) ناحیه ای است از شمال قزوین . حمداﷲ مستوفی در نزهةالقلوب آرد: رودبار ولایت است که شاهرود بر میانش میگذرد و بدان بازمیخوانند و در شمالی قزوین بشش فرسنگی افتاده است ، در آنجا قریب به پنجاه قلعه ٔ حصین مستحکم است و بهترین آن قلاع الموت و میمون دز و لنبسر ، بوده و معتبرترین همه قلعه ٔ الموت که دارالملک اسمعیلیان ایران زمین بود و صدوهفتادویک سال مقر دولت ایشان بود و آن قلعه از اقلیم چهارم است . طولش از جزایر خالدات 85 درجه و 37 دقیقه و عرض از خط استوا 36 درجه و 21 دقیقه . الداعی الی الحق حسن بن زید الباقری در سنه ٔ ست واربعین ومأتین ساخت و در سنه ٔ ثلاث وثمانین واربعمائة حسن صباح برآن مستولی شد و بدعوت بواطنه مشغول شد و آن قلعه را در اول اله اموت گفته اند یعنی آشیانه ٔ عقاب که بچگان را بروی آموزش کردی بمرور الموت شد و حروف الموت بعدد جمل چندِ سال صعود حسن صباح است بر آن قلعه . و این از نوادر حالاتست . در سنه ٔ اربعوخمسین وستمایة بفرمان هولاکوخان آن قلعه را خراب کردند. و ولایت رودبار اگرچه اکثرش گرمسیر است اما سردسیرش نیز چنان نزدیک است که در دو موضع آواز هم توان شنید و در یکجا جو بدروند و دردیگری هنگام زرع جو باشد و حاصل نیکو باشد و غله و پنبه و انگور و میوه و بسیار نیکو بود و از میوه هاش سیب کم بکار آید و امرود کم از اصفهان نبود و نانش نیکو باشد و مردم آنجا مذهب بواطنه داشته اند و جمعی را که مراغیان خوانند بمزدکی نسبت کنند. اما اهل رودبار تمامت خود را مسلمان شمارند و اکنون پاره پاره براه دین می آیند. حقوق دیوانیش هشتهزار دینار است . (نزهة القلوب چ لیدن صص 62-61). در جغرافیای سیاسی کیهان (ص 372) آمده : رودبار در شمال قزوین و در اطراف دره ٔ شاهرود در ناحیه ٔ کوهستانی واقع شده است و هوای آن رطوبی و دارای ییلاق و قشلاق است بقسمی که در گرمسیر آن برنج بعمل می آید و در سردسیر آن گندم بعمل نمیآید. بلوک رودبار مهمتر از الموت و حاصلخیزتر و محصول مهم آن غلات و برنج گرده است و اراضی آن از شاهرود و شعب آن مشروب می شود. دربعضی از کوههای آن درختهایی دیده می شود و گله داری آن بی اهمیت نیست و محصول گله ها بمصرف اهالی میرسد -انتهی .