ترجمه مقاله

ریمن

لغت‌نامه دهخدا

ریمن . [ م َ ] (ص ، اِ) مکار. عیار. حیله باز. حرامزاده و پلید. (ناظم الاطباء). محیل و مکار. (از برهان ) (از فرهنگ جهانگیری ). از «ریم » به معنی «خبث » و «من » به معنی نفس . صاحب . مالک . دارا. و شاید مخفف «ریو» + «من ». (یادداشت مؤلف ) :
گفت ریمن مرد خام لک درای
پیش آن فرتوت پیر ژاژخای .

رودکی .



ای گم شده و خیره و سرگشته کسایی
گواژه زده بر تو امل ریمن و محتال .

کسایی .


همه گرد برگرد ما دشمن است
جهانی پر از مردم ریمن است .

فردوسی .


چنین گفت کان مرد با آب و جاه
ببردش چرا دیو ریمن ز راه .

فردوسی .


ندانست کاو جادوی ریمن است
نهفته به رنگ اندر اهریمن است .

فردوسی .


بر این کرانه فرودآمد و کرانه نکرد
ز مکر کردن نندای ریمن مکار.

فرخی .


که حسد هست دشمن ریمن
کیست کاو نیست دشمن دشمن ؟

عنصری .


چو هنگام عزایم زی معزم
به تک خیزند ثعبانان ریمن .

منوچهری .


هیچ مکن صحبت با خوی بد
خوی بد ایرا عدوی ریمن است .

ناصرخسرو.


هرک اعتماد کرد بدین بیوفا
از بیخ و بار برکند این ریمنش .

ناصرخسرو.


چو رنج راز جهان دولت تو فانی کرد
چه بد تواند کردن زمانه ٔ ریمن .

مسعودسعد.


زشاه آل حسن سید اجل چو مرا
فراق داد جفای زمانه ٔ ریمن .

سوزنی .


حق یاری چنین گذاشته اند
اخ تفو بر زمانه ٔ ریمن .

نزاری .


همت شود حجاب میان من و نظر
گرمن نظر به عالم ریمن درآورم .

خاقانی .


خود را همای دولت خوانند و غافلند
کالاغراب ریمن و جغد دمن نیند.

خاقانی .


زنوک ناوک این ریمن خماهن فام
هزار چشمه چو ریم آهن است سینه ٔ من .

خاقانی .


|| ناپاک و چرکین . (ناظم الاطباء). چرکین و خسیس و در اصل ریمگین بوده و بعضی گفته اند نون برای نسبت آمده چون ریمن و درزن ، پس ریمن در اصل خود باشد و مخفف ریمگین لازم نیست که گوییم . از لغت ریمن چرکین فهمیده نمی شود بلکه سرکش و شریر و ظالم و مکار استنباط کرده می شود و به خاطر می رسد که ریمن مخفف ریومند است یعنی مکار و محیل و شیطان ، مانند هنرمند و دانشمند چنانکه فردوسی گفته :
مکن ریمنی راستگاری گزین
نماند جهان برتو ای راست دین .
و سپهرکاشانی گفته :
هزار دستان سازد ستاره ٔ ریمن .
ستاره ٔ چرکین نیکو نیاید ستاره ٔ مکار و سرکش و ستمکار شاید. (از انجمن آرا) (از آنندراج ). || ساحر. || اهریمن . (ناظم الاطباء). مخفف اهریمن است که راه نماینده ٔ بدیها و شیطان باشد. (برهان ). شیطان . || راه نماینده ٔ بدی و شر. (ناظم الاطباء). || اسب . (ناظم الاطباء) (از برهان ). اسب سرکش . (شرفنامه منیری ). || پسر. (ناظم الاطباء) (از برهان ). || چرک آلوده . (غیاث اللغات ).
ترجمه مقاله